Bài ghi Ngữ văn Lớp 9 - Tuần 4

 TUẦN 4: Tiết 108 NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG, ĐẠO LÝ 
I.Tìm hiểu bài nghị luận về một tư tưởng đạo lí 
-ND:Bàn về vấn đề thuộc tư tưởng, đạo đức ,lối sống 
a. Văn bản bàn về giá trị của tri thức khoa học và người trí thức 
 b. Văn bản chia làm 3 phần 
- Mở bài ( đoạn 1): Nêu vấn đề 
- Thân bài ( gồm 2 đoạn ): Nêu 2 ví dụ Chứng minh tri thức là sức mạnh 
+ 1 Đoạn nêu tri thức cứu 1 cỗ máy khỏi số phận 1 đống phế liệu 
+ Một đoạn: Nêu tri thức là sức mạnh của cách mạng 
- Phần kết ( đoạn còn lại ): Phê phán 1 số người không biết quý trọng tri thức, sử dụng 
không đúng chỗ. 
c. Các câu có luận điểm : 
 4 câu/mởbài; câu mở đầu + 2 câu kết đoạn 2; câu mở đoạn 3; câu mở đoạn và câu kết đoạn 
4. 
d. Phép lập luận chủ yếu : Chứng minh 
+ Dùng sự thực thực tế để nêu vấn đề tư tưởng, phê phán tư tưởng không biết trọng tri 
thức, dùng sai mục đích. 
 e. Sự khác nhau nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống – Nghị luận về một vấn 
đề tư tưởng, đạo lý 
- Nghị luận về một sự việc hiện tượng đời sống :Từ sự việc, hiện tượng đời sống mà nêu 
ra những vấn đề tư tưởng. 
- Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lý: Từ tư tưởng, đạo lý, sau khi giải thích phân 
tích thì vận dụng sự thật đời sống để chứng minh -> khẳng định hay phủ định vấn đề 
* Ghi nhớ: Sgk – 36 
II/ Luyện tập 
VB: Thời gian là vàng 
a.Nghị luận về 1 vấn đề tư tưởng, đạo lý 
b.Văn bản nghị luận về giá trị của thời gian -Loại đề :Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí. 
-Yêu cầu về nội dung :nêu suy nghĩ về câu tục ngữ “Uống nước nhớ nguồn” 
-Tri thức cần có : 
+Vốn sống trức tiếp :tuổi đời ,nghề nghiệp, hoàn cảnh ,kinh nghiệm, 
+Vốn sống gián tiếp :hiểu biết về tục ngữViệt nam ;về phong tục ,tập quán của dân tộc , 
2,Tìm ý 
a,GiảI thích nghiã đen : 
-Nước là sự vật tự nhiên,thể lỏng ,mềm, mát,cơ động,linh hoạt trong mọi địa hình; vai trò 
đặc quan trọng trong đời sống . 
-Nguồn: nơi bắt đầu của mọi dòng chảy . 
b,Giải thích nghĩa bóng : 
-Nước :những thành quả của con người hưởng thụ,bao gồm:các giá trị vật chất (cơm ăn 
,áo mặc)các giá trị tinh thần (Văn hoá ,nghệ thuật ,lễ tết ) 
-Nguồn:tổ tiên ,tiền nhân . 
-Bài học đạo lí : 
Những người sống hôm nay được hưởng những thành quả đó phải biết ơn những người 
đã làm ra nó trong lịch sử lâu dài của dân tộc và nhân loại. 
Nhớ nguồn là lương tâm và trách nhiệm của mỗi người . 
-ý nghĩa của đạo lí : 
+Là một trong những nhân tố tạo nên sức mạnh tinh thần của dân tộc . 
+Là một trong những nguyên tắc đối nhân sử thế mang vẻ đẹp văn hoá của dân tộc . 
3.Lập dàn bài 
a. Mở bài: 
- Giới thiệu câu tục ngữ và nội dung đạo lí: đạo lí làm người, đạo lí cho toàn xã hội 
b. Thân bài: 
* Giải thích câu tục ngữ