Bài giảng Ngữ văn Lớp 9 - Tiết 110: Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí - Lâm Văn Công

 Trường THCS Nguyễn Thị Định
 Kính chào quý thầy cô
 và các em
 GV: LÂM VĂN CÔNG Đuổi hình bắt chữ THỜI GIAN LÀ VÀNG học đi đôi với hành Tuần 23
 Tiết 110
Nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng. Bác Hồ của chúng ta 
sau chuyến đi Pháp năm 1946 trở về đã thu hút được nhiều nhà trí thức 
Việt Nam danh tiếng đi theo kháng chiến như kĩ sư Trần Đại Nghĩa, tiến sĩ 
Nguyễn Văn Huyên, các bác sĩ Tôn Thất Tùng, Đặng Văn Ngữ, nhà toán 
học Tạ Quang Bửu,Các nhà trí thức ấy đã đem tri thức của mình mà xây 
dựng các ngành quân giới, giáo dục, y tế,góp phần to lớn đưa cuộc 
kháng chiến đến thành công. Trong cuộc kháng chiến chống chiến tranh 
phá hoại của đế quốc Mĩ, các giáo sư Đàm Trung Đồn, Vũ Đình Cự đã huy 
động tri thức góp phần phá thủy lôi nổ chậm của địch, khai thông bến 
cảng. Và ngày nay, các nhà khoa học nông nghiệp, như Bùi Huy Đáp, Vũ 
Tuyên Hoàng,đã lai tạo giống lúa mới, góp phần tăng sản lượng nông 
nghiệp, làm cho nước ta không chỉ có đủ lương thực mà còn trở thành một 
trong những nước đứng hàng đầu về xuất khẩu gạo trên thế giới.
 Tri thức có sức mạnh to lớn như thế nhưng đáng tiếc là còn không 
ít người chưa biết quí trọng tri thức. Họ coi mục đích của việc học là để có 
mảnh bằng mong sau này tìm việc kiếm ăn hoặc thăng quan tiến chức. Họ 
không hiểu rằng, muốn biến nước ta thành một quốc gia giàu mạnh, công 
bằng, dân chủ, văn minh, sánh vai cùng các nước trong khu vực và thế giới 
cần phải có biết bao nhiêu nhà trí thức tài năng trên mọi lĩnh vực!
 (Hương Tâm) I. TÌM HiỂU BÀI:
1. Đọc văn bản:
 TRI THỨC LÀ SỨC MẠNH
 Nhà khoa học người Anh Phơ-răng-xít Bê-cơn (thế kỉ XVI-XVII) 
đã nói một câu nổi tiếng: “Tri thức là sức mạnh”. Sau này Lê-nin, một 
người thầy của cách mạng vô sản thế giới, lại nói cụ thể hơn: “Ai có tri 
thức thì người ấy có được sức mạnh”. Đó là một tư tưởng rất sâu sắc. Tuy 
vậy, không phải ai cũng hiểu được tư tưởng ấy.
 Tri thức đúng là sức mạnh. Người ta kể rằng, có một máy phát 
điện cỡ lớn của công ti Pho bị hỏng. Một hội đồng gồm nhiều kĩ sư họp 3 
tháng liền tìm không ra nguyên nhân. Người ta phải mời đến chuyên gia 
Xten-mét-xơ.Ông xem xét và làm cho máy hoạt động trở lại. Công ti phải 
trả cho ông 10.000 đôla. Nhiều người cho Xten-mét-xơ là tham, bắt bí để 
lấy tiền. Nhưng trong giấy biên nhận Xten-mét-xơ ghi: “Tiền vạch một 
đường thẳng là 1 đôla. Tiền tìm ra chỗ vạch đường thẳng ấy là 9999 
đôla”. Rõ ràng người có tri thức thâm hậu có thể làm được những việc mà 
nhiều người khác không làm nổi. Thử hỏi, nếu không biết cách chữa thì 
cỗ máy kia có thoát khỏi số phận trở thành đống phế liệu được không!? Phần 1:
 Nhà khoa học người Anh Phơ-răng-xít Bê-cơn (thế kỉ XVI-XVII) 
đã nói một câu nổi tiếng: “Tri thức là sức mạnh”. Sau này Lê-nin, một 
người thầy của cách mạng vô sản thế giới, lại nói cụ thể hơn: “Ai có tri 
thức thì người ấy có được sức mạnh”. Đó là một tư tưởng rất sâu sắc. Tuy 
vậy, không phải ai cũng hiểu được tư tưởng ấy.
Mở bài:
 Nêu vấn đề: giá trị tri thức khoa học và người tri thức
 - Tri thức là sức mạnh. (Bê-cơn)
 - Ai có tri thức thì người ấy có được sức mạnh. (Lê-nin)
 Đó là một tư tưởng rất sâu sắc Phần 2: Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng. Bác Hồ của chúng ta sau 
chuyến đi Pháp năm 1946 trở về đã thu hút được nhiều nhà trí thức Việt 
Nam danh tiếng đi theo kháng chiến như kĩ sư Trần Đại Nghĩa, tiến sĩ 
Nguyễn Văn Huyên, các bác sĩ Tôn Thất Tùng, Đặng Văn Ngữ, nhà toán 
học Tạ Quang Bửu,Các nhà trí thức ấy đã đem tri thức của mình mà xây 
dựng các ngành quân giới, giáo dục, y tế,góp phần to lớn đưa cuộc kháng 
chiến đến thành công. Trong cuộc kháng chiến chống chiến tranh phá hoại 
của đế quốc Mĩ, các giáo sư Đàm Trung Đồn, Vũ Đình Cự đã huy động tri 
thức góp phần phá thủy lôi nổ chậm của địch, khai thông bến cảng. Và ngày 
nay, các nhà khoa học nông nghiệp, như Bùi Huy Đáp, Vũ Tuyên 
Hoàng,đã lai tạo giống lúa mới, góp phần tăng sản lượng nông nghiệp, 
làm cho nước ta không chỉ có đủ lương thực mà còn trở thành một trong 
những nước đứng hàng đầu về xuất khẩu gạo trên thế giới.
Thân bài: Làm sáng tỏ vấn đề: khẳng định sức mạnh của tri thức
 - Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng.
 + Thu hút nhiều nhà tri thức lớn đóng góp cho kháng chiến chống 
 Pháp và Mĩ thành công.
 + Lai tạo giống lúa mới để tăng sản lượng nông nghiệp.
 Dùng dẫn chứng để chứng minh Mở bài: Nêu vấn đề: giá trị tri thức khoa học và người tri thức
 - Tri thức là sức mạnh. (Bê-cơn)
 - Ai có tri thức thì người ấy có được sức mạnh. (Lê-nin)
 một tư tưởng rất sâu sắc
Thân bài: Làm sáng tỏ vấn đề: khẳng định sức mạnh của tri thức
 - Tri thức đúng là sức mạnh.
 + Xten-mét-xơ chữa cho máy phát điện hoạt động trở lại.
 + Người có tri thức thâm hậu cứu một cái máy thoát khỏi phế liệu.
 - Tri thức cũng là sức mạnh của cách mạng.
 + Thu hút nhiều nhà tri thức lớn đóng góp cho kháng chiến chống 
 Pháp và Mĩ thành công.
 + Lai tạo giống lúa mới để tăng sản lượng nông nghiệp.
Kết bài: Chốt vấn đề và mở rộng để phê phán tư tưởng không coi trọng 
tri thức.
 - Tri thức có sức mạnh to lớn như thế nhưng đáng tiếc là còn không 
 ít người chưa biết quí trọng tri thức
 + Họ coi mục đích của việc học là để có mảnh bằng
 + Họ không biết vai trò tri thức trong công cuộc xây dựng đất nước
 Phép lập luận chứng minh là chính Bài tập nhanh:
 Xác định điểm giống nhau và khác nhau trong hai đề sau:
ĐỀ 1: Chất độc màu da cam mà đế quốc Mĩ đã rải xuống các cánh rừng 
miền Nam thời chiến tranh đã để lại di họa nặng nề cho hàng chục vạn gia 
đình. Hàng chục vạn người đã chết. Hàng van trẻ em chịu tật nguyền suốt 
đời. Cả nước đã lập quỹ giúp đỡ các nạn nhân nhằm phần nào cải thiện cuộc 
sống và xoa dịu nỗi đau của họ. Em hãy nêu suy nghĩ của mình về các sự 
kiện đó.
ĐỀ 2: Trình bày suy nghĩ của em về vấn đề: “Đồng cảm và sẻ chia” trong 
xã hội ta ngày nay. Luyện tập
Đọc văn bản:
 THỜI GIAN LÀ VÀNG
• Văn bản trên thuộc loại nghị luận nào?
• Văn bản nghị luận về vấn đề gì? Chỉ ra 
 luận điểm chính của nó?
• Phép lập luận chủ yếu trong bài này là 
 gì? Cách lập luận trong bài có sức thuyết 
 phục như thế nào? Dặn dò
➢ Học bài 
➢ Chuẩn bị bài mới:
 Cách làm bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, 
 đạo lí