Hướng dẫn tự học môn Vật lý Lớp 6 - Chủ đề 17: Sự nở vì nhiệt của chất rắn

 CHỦ ĐỀ 17:
 SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN 
I. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN:
1. Thí nghiệm: (STL trang 95)
2. Kết luận:
Chất rắn nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.
II. ĐẶC ĐIỂM SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT RẮN
- Thông thường, các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
- Khi sự co dãn vì nhiệt của vật rắn bị cản trở, nó có thể gây ra những lực rất lớn
III. BĂNG KÉP
- Băng kép gồm hai thanh kim loại có bản chất khác nhau được tán chặt vào 
nhau dọc theo chiều dài của thanh.
- Một băng kép đang thẳng, khi nhiệt độ thay đổi băng kép sẽ bị cong đi.
- Băng kép thường được sử dụng trong các thiết bị điều khiển tự động theo nhiệt 
độ (VD: bàn ủi)
IV. LUYỆN TẬP
Làm các bài tập sau:
Bài 1: Chọn câu phát biểu sai
A. Chất rắn khi nóng lên thì nở ra.
B. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
C. Chất rắn khi lạnh đi thì co lại.
D. Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt như nhau.
Bài 2: Cho ba thanh kim loại đồng, nhôm, sắt có cùng chiều dài ban đầu là 
100 cm. Khi tăng thêm 50 0C thì độ tăng chiều dài của chúng theo thứ tự 
trên lần lượt là 0,12 cm; 0,086 cm; 0,060 cm. Trong ba chất đồng, nhôm và 
sắt, cách sắp xếp nào sau đây là đúng theo thứ tự từ chất dãn nở vì nhiệt 
nhiều nhất đến chất dãn nở vì nhiệt ít nhất?
A. Nhôm – Đồng – Sắt
B. Nhôm – Sắt – Đồng Bài 9: Một quả cầu bằng nhôm bị kẹt trong một vòng bằng sắt. Để tách 
quả cầu ra khỏi vòng, một học sinh đem hơ nóng cả quả cầu và vòng. Hỏi 
bạn đó có tách được quả cầu ra khỏi vòng không? Tại sao?
Bài 10: Có hai cốc thuỷ tinh chồng khít vào nhau. Một bạn học sinh định 
dùng nước nóng và nước đá để tách hai cốc ra. Hỏi bạn đó phải làm thế 
nào?
Bài 11: Đọc phần thế giới quanh ta trang 100, trang 101
CHỦ ĐỀ 18:
 SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT LỎNG
I. SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT LỎNG
- Thí nghiệm:
(Đổ đầy nước vào một bình cầu. Đậy chặt bình bằng một nút cao su có một ống 
thủy tinh cắm xuyên qua)
Tiến hành Hiện tượng xảy ra đối Giải thích hiện tượng
 với mực nước trong ống 
 thủy tinh
Đặt bình cầu vào chậu Dâng lên Vì nước trong bình nóng 
nước nóng lên, nở ra -> thể tích 
 nước tăng
Sau đó, đặt bình cầu vào Hạ xuống Vì nước trong bình lạnh 
chậu nước lạnh đi, co lại -> thể tích nước 
 giảm
=> Thông thường, chất lỏng nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi.
II. ĐẶC ĐIỂM SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT LỎNG
- Các chất lỏng khác nhau, nở vì nhiệt khác nhau.
- Khi sự co dãn vì nhiệt của chất lỏng bị cản trở, nó có thể gây ra những lực khá lớn. - Thí nghiệm:
+ HĐ 1: Khi không khí trong bình nóng lên, thể tích không khí tăng.
+ HĐ 2: Khi không khí trong bình lạnh đi, thể tích không khí giảm.
=> Kết luận: Chất khí nở ra khi nóng lên, co lại khi lạnh đi
II. ĐẶC ĐIỂM SỰ NỞ VÌ NHIỆT CỦA CHẤT KHÍ
- Các chất khí khác nhau nở vì nhiệt giống nhau.
- Chất khí nở vì nhiệt lớn hơn chất lỏng, chất lỏng nở vì nhiệt lớn hơn chất rắn.
III. TÁC ĐỘNG CỦA CHẤT KHÍ KHI SỰ CO DÃN VÌ NHIỆT BỊ CẢN TRỞ
Khi sự co giản vì nhiệt của chất khí bị cản trở, nó có thể gây ra những lực khá 
lớn.
IV. VẬN DỤNG
- Đèn trời
- Khinh khí cầu
- An toàn khi sử dụng ga để đun nấu
V. NHIỆM VỤ VỀ NHÀ
- Làm hết bài tập phần em hãy luyện tập trang 107, sách Tài liệu dạy – học Vật Lý.
- Đọc, tìm hiểu phần thế giới quanh ta.