Sáng kiến kinh nghiệm Đổi mới kiểm tra đánh giá môn Sinh học ở cấp THCS

 GV: PHAN THỊ NGÂN HÀ - TRƯỜNG THCS AN PHÚ
 ĐỔI MỚI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ MÔN SINH HỌC CẤP THCS
 I. Tên đề tài: “Đổi mới kiểm tra đánh giá môn Sinh học cấp THCS”
 II. Nội dung:
 1. Đặt vấn đề:
 Trong cải cách giáo dục, bên cạnh những đổi mới về nội dung, chương trình và 
phương pháp giảng dạy thì sự đổi mới về phương pháp kiểm tra đánh giá cũng rất quan 
trọng. Vì nó cho phép đánh giá khách quan chất lượng dạy và học, đồng thời cũng cho 
thấy hiệu quả của những cải tiến về nội dung, chương trình và phương pháp giảng dạy 
đã thực hiện, từ đó có những biện pháp điều chỉnh cho phù hợp.
 Kiểm tra đánh giá kết quả học tập của học sinh là một phần quan trọng trong việc 
kiểm tra chất lượng dạy và học. Đổi mới chương trình THCS đòi hỏi phải tiến hành 
đồng bộ các phần trong đó có đổi mới đánh giá. Kiểm tra là hình thức và phương tiện 
của đánh giá, bởi vậy trong quá trình đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh cần 
phải đổi mới kiểm tra.
 2. Thực trạng công tác kiểm tra đánh giá ở trường THCS hiện nay:
 - Chưa đạt được sự công bằng, các giáo viên khác nhau nên kiểm tra cũng khác 
 nhau.
 - Chủ yếu là sử dụng hình thức tự luận, ưu điểm là học sinh nhớ kiến thức lâu 
 nhưng kiến thức nhớ được và hiểu được không được rộng.
 - Thiếu tính khách quan, phần lớn dựa vào các đề thi sẵn có.
 - Thiếu tính năng động do chưa có ngân hàng đề thi.
 - Coi nhẹ kiểm tra đánh giá chất lượng.
 - Chưa chú trọng đánh giá năng lực thực hành tổng hợp kiến thức, vận dụng kiến 
 thức vào thực tiễn, và hầu như ít kiểm tra về năng lực tự học của học sinh.
 - Việc cho điểm thường có độ tin cậy thấp vì thiếu tiêu chí đánh giá và phụ thuộc 
 một phần tâm trạng, kiểu trình bày của người chấm.
 - Chưa sử dụng các phương tiện hiện đại trong việc chấm bài và phân tích kết quả 
 kiểm tra.
 - Kiểm tra chỉ chú trọng lí thuyết, thiếu tính vận dụng thực tế.
 Kiểm tra có nhiều hình thức: kiểm tra nói, kiểm tra viết, kiểm tra kỹ năng thực hành, 
 kỹ năng làm việc nhóm, thuyết trình.
 Do đó, để góp phần nâng cao chất lượng dạy học môn sinh THCS nói chung và của 
trường THCS An Phú nói riêng, tôi xin mạnh dạng đưa ra vấn đề “Đổi mới kiểm tra 
đánh giá môn Sinh học ở cấp THCS”.
III. Giải pháp :
 Trong những hình thức kiểm tra đáng giá nêu trên, tôi sử dụng phương pháp kiểm tra 
đánh giá thông qua sản phẩm là bài thuyết trình, đoạn clip ghi lại nội dung hoạt động 
trải nghiệm thực tế của học sinh theo yêu cầu đề ra của giáo viên thông qua các chuyến 
tham quan trải nghiệm mà nhà trường tổ chức cho học sinh tham gia hoặc các hoạt động 
tìm hiểu thực tế tình hình ở địa phương nơi mình sinh sống.
 Nội dung kiểm tra:
 - Kiểm tra cả kiến thức, kỹ năng và thái độ. 
 - Kiểm tra ở 3 mức độ:
 + Biết: HS nhận đề tài và biết mình cần phải làm gì, tìm hiểu những nội dung nào 
để giải quyết nội dung phù hợp với yêu cầu giáo viên đề ra.
GV: Phan Thị Ngân Hà 1 GV: PHAN THỊ NGÂN HÀ - TRƯỜNG THCS AN PHÚ
 ĐỔI MỚI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ MÔN SINH HỌC CẤP THCS
 Học sinh đóng vai là một phóng viên tác nghiệp tại Phân viện Sinh học Đà Lạt, hãy 
quay một đoạn clip hoặc chụp một số hình ảnh để làm một bài thuyết trình tìm hiểu về 
lịch sử hình thành và phát triển của Phân viện sinh học Đà Lạt.
 Học sinh có thể chọn một trong hai đề tài và điểm bài làm sẽ được tính vào cột điểm 
15 phút.
Ví dụ 2: Đổi mới kiểm tra đánh giá cột điểm kiểm tra 45 phút
 Tôi có giao cho học sinh khối 9 (4 lớp dạy 9ATH, 9A1, 9A2, 9A3) đề tài như:
 Các em hãy quay một clip đóng vai là một nhóm phóng viên đến tác nghiệp 
tại hiện trường để tìm hiểu về tình hình ô nhiễm môi trường ở địa phương nơi 
mình sinh sống.
 Yêu cầu mỗi nhóm từ 6 đến 8 em, các em sẽ tự phân công nhiệm vụ cho từng 
bạn (như lấy tin, soạn bài viết, soạn kịch bản, phỏng vấn người dân, chuyên viên quay 
phim....) để phối hợp nhau tạo thành một đoạn clip hoàn chỉnh.
 Sau khoảng thời gian 4 tháng (kể cả thời gian nghỉ dịch, thời gian theo dự kiến ban 
đầu là 2 tháng) thì có rất nhiều nhóm nộp sản phẩm, trong đó có nhiều sản phẩm các em 
làm rất hay, có ý nghĩa giúp lan tỏa thông điệp bảo vệ môi trường sống xung quanh 
mình đến toàn thể bạn bè và rộng khắp trên mạng xã hội. Học sinh cũng học được nhiều 
điều từ việc thực hiện clip, biết được tác hại của ô nhiêm mỗi trường, cần làm gì để khôi 
phục và bảo vệ môi trường sống trong hiện tại và tương lai, biết phối hợp cùng nhau để 
tạo ra sản phẩm tốt, biết phân công công việc hiệu quả, hợp lí, quan trọng hơn hết là học 
sinh gắn kết hơn trong quá trình làm việc chung với nhau. Vì là bài làm có đầu tư nên 
điểm kiểm tra của các em cũng cao hơn so với làm kiểm tra giấy. Việc thay đổi hình 
thức kiểm tra này giúp các em giảm bớt việc học bài theo lối truyền thống, tăng tính 
hứng thú cho học sinh. Học sinh năng động, sáng tạo hơn khi làm những bài kiểm tra 
kiểu dự án như thế này
 V. Kết quả đạt được:
 Thống kê kết quả thực tế điểm 15 phút của học sinh từ hai đề tài trên:
 Giỏi Khá Trung Bình TRÊN TB Yếu Kém DƯỚI TB
 TỔNG
 LỚP ( > 5.0 ) ( < 5.0 )
 SỐ HS ( 8 10 ) (6.5 7.8) (5.0 6.3 ) ( 3.5 4.8 ) (0 3.3 )
 SL % SL % SL % TC % SL % SL % TC %
 9A.TH 29 29 100.00 0 0.00 0 0.00 29 100.00 0.00 0.00 0 0.00
 9A1 42 42 100.00 0 0.00 0.00 42 100.00 0.00 0.00 0 0.00
 9A2 41 37 90.24 1 2.44 1 2.44 39 95.12 0.00 2 4.88 2 4.88
 9A3 39 20 51.28 2 5.13 5 12.82 27 69.23 1 2.56 11 28.21 12 30.77
 Giải thích kết quả:
GV: Phan Thị Ngân Hà 3 GV: PHAN THỊ NGÂN HÀ - TRƯỜNG THCS AN PHÚ
 ĐỔI MỚI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ MÔN SINH HỌC CẤP THCS
 MỘT SẢN PHẨM MINH HỌA VỀ BÀI THU HOẠCH CỦA HỌC 
 SINH SAU CHUYẾN THAM QUAN
 Bài thu hoạch Sinh học
 Chủ đề: Phân viện sinh học Đà Lạt
 Người thực hiện: Nhóm 3 Lớp 9A1 (2019 – 2020)
 1. Giới thiệu chung
Phân viện Sinh học Đà Lạt
Viện Sinh học Tây Nguyên là một cơ quan nghiên cứu khoa học tại Đà Lạt, Việt Nam. 
Trụ sở của viện nằm trên một quả đồi cách trung tâm Đà Lạt khoảng 7 km, trước 1975 
là một tu viện thuộc tỉnh Dòng Chúa Cứu Thế Việt Nam. Trước năm 2008, viện có 
tên Phân viện Sinh học tại Đà Lạt.
 2. Vai trò
 1. Điều tra nghiên cứu khu hệ động, thực vật Tây Nguyên, Bảo vệ, phục hồi và 
phát triển các loài sinh vật quý hiếm, các nguồn gen, lưu trữ tiêu bản, thực vật, động 
vật. Nghiên cứu cơ sở khoa học phục vụ việc sử dụng hợp lý và bảo vệ nguồn tài nguyên 
sinh vật Tây Nguyên. Nghiên cứu thuần hóa nhập nội các loài động, thực vật có giá trị 
kinh tế thích hợp với vùng cao nguyên và núi cao. Nghiên cứu ứng dụng các phương 
pháp sinh học hiện đại trong công tác nhân giống và cải tạo cây trồng, vật nuôi, bảo 
quản nguồn gen. Xây dựng ngân hàng gen thực vật Tây Nguyên. 
GV: Phan Thị Ngân Hà 5 GV: PHAN THỊ NGÂN HÀ - TRƯỜNG THCS AN PHÚ
 ĐỔI MỚI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ MÔN SINH HỌC CẤP THCS
 Những mô hình được dựng rất chân thực tại Phân viện Sinh học Đà Lạt
 3. Điểm đặc biệt 
Không chỉ là điểm đến thân quen của các trường học nhờ nguồn vi sinh vật phong phú, 
Phân viện Sinh học Đà Lạt còn là điểm đến quen thuộc cho các bạn trẻ nhờ khuôn viên 
đẹp, cổ, mang một vẻ đẹp mơ mộng với tường và các loài hoa như một khu vườn bí 
mật. 
GV: Phan Thị Ngân Hà 7 GV: PHAN THỊ NGÂN HÀ - TRƯỜNG THCS AN PHÚ
 ĐỔI MỚI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ MÔN SINH HỌC CẤP THCS
Trong chuyến đi này, hai bạn Trần Phạm Thanh Vy và Nguyễn Phạm Uyên Thy cũng 
tranh thủ chụp cho mình những tấm hình kỉ niệm tại không gian mơ mộng này.
Cả lớp đã có một chuyến đi vui vẻ!!!
GV: Phan Thị Ngân Hà 9 GV: PHAN THỊ NGÂN HÀ - TRƯỜNG THCS AN PHÚ
 ĐỔI MỚI KIỂM TRA ĐÁNH GIÁ MÔN SINH HỌC CẤP THCS
 Ngày 19 tháng 6 năm 2020 
 Người viết 
 Phan Thị Ngân Hà
GV: Phan Thị Ngân Hà 11