Sáng kiến kinh nghiệm Giáo dục lòng yêu nước cho học sinh qua phần Địa lí tự nhiên Lớp 8

 SKKN: Giáo dục lòng yêu nước cho học sinh qua phần Địa lí tự nhiên lớp 8
 MỤC LỤC
 I. ĐẶT VẤN ĐỀ.TRANG 2
 II.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.TRANG 2
 ❖ A. CƠ SỞ LÍ LUẬN...TRANG 2
 ❖ B. THỰC HIỆN CỦA VẤN ĐỀTRANG 4
 ❖ C. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN..TRANG 11
 ❖ D. KẾT QUẢ THỰC HIỆN..TRANG 15
 III. KẾT LUẬN.....TRANG 15
 1. Bài học kinh nghiệm.TRANG 15
 2. Kiến nghị...TRANG 16
YÙ KIEÁN NHẬN XÉT CỦA BAN GIÁM HIỆU NHÀ TRƯỜNG........TRANG 17
 GVTH : Nguyễn Tiến Dũng 1
 Trang SKKN: Giáo dục lòng yêu nước cho học sinh qua phần Địa lí tự nhiên lớp 8
 Con người mà nhà trường phải đào tạo là con người mới xã hội chủ nghĩa , 
làm chủ công nghệ thông tin, có tư tưởng lập trường kiên định theo con đường mà 
Đảng và Bác đã chọn, là người có tình cảm cao đẹp, có đủ trí trức để làm chủ xã 
hội, làm chủ thiên nhiên và làm chủ bản thân .
 Chương trình Địa lí tự nhiên Việt Nam lớp 8 đề cập đến tương đối toàn diện 
và hệ thống những điều kiện tự nhiên mà nhân dân ta đã bao đời nay lao động và 
chiến đấu để bảo vệ, khai thác và tô điểm thêm cho vẻ đẹp hùng vĩ rất riêng của 
người Việt Nam. Nhân dân ta đã đánh thắng giặc Mĩ xâm lược, đập tan chế độ 
ngụy quyền giành thắng lợi thống nhất đất nước và tiến lên xây dựng xã hội chủ 
nghĩa theo con đường mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn. Chính những điều kiện 
tự nhiên đó được những khối óc thông minh sáng tạo và những bàn tay cần cù chịu 
khó của nhân dân ta lao động để xây dựng mà thành “non sông gấm vóc”. Nên 
chúng ta cần và có thể giáo dục cho học sinh:
 ❖ Lòng yêu nước yêu chủ nghĩa xã hội 
 Giáo dục cho học sinh lòng yêu nước qua địa lí tự nhiên Việt Nam là làm cho 
các em có lòng tự hào về sự giàu đẹp của đất nước. 
 Đó là lòng tự hào về sức lao động cần cù dũng cảm của nhân dân ta trong việc 
khai thác những điều kiện tự nhiên, đã chống lại thiên tai và nhất là đã chiến đấu 
anh hùng để bảo vệ từng tấc đất của Tổ quốc. Cho đến ngày nay nhân dân ta đã làm 
chủ hoàn toàn được toàn bộ lãnh thổ và tài nguyên của đất nước từ rừng núi đến 
đồng bằng, từ đất liền đến thềm lục địa và hải đảo xa xôi . Đã thống nhất non sông 
về một mối từ đỉnh Đồng Văn đến mũi Cà Mau.
 Lòng yêu nước gắn liền với lòng căm thù giặc ngoại xâm và giai cấp thống trị, 
tay sai (Thực dân pháp cùng với chế độ phong kiến, Đế quốc Mĩ cùng với bọn tay 
sai bán nước) đã vơ vét tài nguyên, khai thác bừa bãi phá hoại môi trường tự nhiên 
của nước ta để làm giàu cho riêng chúng.
 GVTH : Nguyễn Tiến Dũng 3
 Trang SKKN: Giáo dục lòng yêu nước cho học sinh qua phần Địa lí tự nhiên lớp 8
niên, học sinh là phải sẵn sàng tham gia vào công cuộc đó vào bất cứ đâu trên đất 
nước ta.
 Giáo dục ý thức xây dựng đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội, phải đi đôi 
với giáo dục ý thức bảo vệ đất nước, bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ từ biên giới đến 
hải đảo, bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, đập tan mọi âm mưu và hành động của bọn 
đế quốc hòng xâm lấn đất nước ta, cướp đoạt tài nguyên thiên nhiên nước ta.
 Cần giáo dục ý thức bảo vệ tài nguyên thiên nhiên cho học sinh: Bảo vệ thiên 
nhiên là bảo vệ các nguồn tài nguyên của đất nước, khai thác và sử dụng một cách 
hợp lí nhất, lâu dài và có lợi trên cơ sở nắm vững được các quy luật tự nhiên là bảo 
vệ và phát huy được những thuận lợi, hạn chế những mặt tiêu cực nhất là ngăn 
ngừa những việc làm nông nổi hoặc vô ý thức tổn hại đến các điều kiện tự nhiên 
dẫn đến những hậu quả không lường được.
 Những yêu cầu giáo lòng yêu nước trên đây không những là đòi hỏi sự nghiệp 
cách mạng của nước ta hiện nay mà còn là nội dung tất yếu của các bài địa lí tự 
nhiên Việt Nam lớp 8. Tất nhiên kết hợp được yêu cầu giáo dục lòng yêu nước đó 
với nội dung bài học một cách tự nhiên, nhuần nhuyễn, sâu sắc nhiều hay ít là phụ 
thuộc vào trình độ tư tưởng, khả năng chuyên môn và kinh nghiệm sư phạm của 
mỗi giáo viên.
B. THỰC TIỂN CỦA VẤN ĐỀ:
 Trên cơ sở phân tích một cách khoa học những đặc điểm tính chất của các sự 
vật và hiện tượng địa lí tự nhiên của nước ta, chỉ ra cho học sinh thấy hết những 
thuận lợi đối với đời sống của nhân dân ta.
 Hoàn cảnh địa lí là điều kiện tất yếu cho cuộc sống và hoạt động của con 
người. Nó không có tính chất quyết định đối với sự phát triển của xã hội nhưng nó 
có vai trò rất quan trọng. Những thuận lợi về hoàn cảnh nước ta tạo ra cho ta những 
khả năng và triển vọng rất tốt đẹp trong công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế. 
 GVTH : Nguyễn Tiến Dũng 5
 Trang SKKN: Giáo dục lòng yêu nước cho học sinh qua phần Địa lí tự nhiên lớp 8
 Tài nguyên khoáng sản (Bài 26: Đặc điểm khoáng sản Việt Nam) Nước ta có 
nhiều mỏ có giá trị kinh tế rất cao, cần thiết để làm nguyên liệu cho công cuộc công 
nghiệp hớa đất nước.
 Khí hậu (Bài 31: Đặc điểm khí hậu Việt Nam) Nhiệt đới nóng quanh năm, số 
giờ nắng trên 1500 giờ nắng/ năm, mưa nhiều là những điều kiện thuận lợi cho 
nông nghiệp, cây trồng, gia súc sinh trưởng nhanh, một năm có thể trồng 3 đến 4 vụ 
làm cho vòng quay của đất nhanh, xen canh tăng vụ, tăng thu hoạch trên một diện 
tích đất. Mùa lạnh ở miền bắc nước ta có thể trồng một số cây cận nhiệt, ôn đới như 
các loại rau, hoa, cây thuốc làm cho cây trồng thêm đa dạng phong phú.
 Mạng lưới sông ngòi: (Bài 33: Đặc điểm sông ngòi Việt Nam) Rất dày đặc 
dọc bờ biển cứ 20km có một cửa sông đổ ra biển, tất cả có đến 2360 con sông lớn 
nhỏ với tổng chiều dài 41000km trong đó ta đã sử dụng vào giao thông được 
11000km. Giao thông đường thuỷ rất quan trọng nó thuận lợi, rẻ tiền. Đặc biệt là có 
nguồn thuỷ lực rất lớn do dòng chảy để có thể sử dụng để phát điện. Mật độ năng 
lực thuỷ điện cao, bình quân trên 1km2 có thể khai thác 91kw (hơn cả Trung Quốc 
và Liên Bang Nga). Đó là tài nguyên thuận lợi để chúng ta thực hiện “Điện lực đi 
trước một bước” để đất nước tiến hành công nghiệp hoá hoàn thành mục tiêu đến 
năm 2020 cơ bản trở thành nước công nghiệp. Trên cả nước hiện nay có nhiều nhà 
máy thuỷ điện đã và đang xây dựng.
 Thổ nhưỡng (Bài 36 Đặc điểm đất Việt Nam) Đất trồng trọt ta cũng có đủ 
loại: đất phù sa, đất Feralít, đất ven biển và nhiều loại đất khác để ta quy hoạch các 
vùng sản xuất chuyên canh hợp lí để sản xuất hàng nông sản hàng hoá để xuất 
khẩu.
 Sinh vật: (Bài 37:Sinh vật Việt Nam) Nước ta có một diện tích rừng và đất 
rừng rộng lớn với nhiều loại cây gốc từ Trung Quốc, Ấn Độ, In đônêxia. Cây rừng 
có tới 267 họ, 1850 chi, 7000 loại. Trong rừng có tới trên 2000 loại cây có thể làm 
thuốc, gần 100 loại cây lấy dầu và có nhựa quý. Động vật rất phong phú ở trên 
 GVTH : Nguyễn Tiến Dũng 7
 Trang SKKN: Giáo dục lòng yêu nước cho học sinh qua phần Địa lí tự nhiên lớp 8
lúa đổ hết năng suất giảm phân nửa, một đợt sương muối có thể làm cho các nông 
trường trồng cam, chè, cà phê của ta giảm sản lượng.
 Ta có những vùng đồi núi cao nguyên đất tốt nhưng lại thiếu nước nếu không 
giải quyết được nước tưới thì cũng khó trồng trọt. Mưa ở nước ta lớn, nhiều nhưng 
rải không đều trong năm gây nên khi hạn hán, khi lũ lụt, đòi hỏi ta phải phát triển 
mạnh công tác thuỷ lợi mới có thể trồng cấy.
 Sự phát triển dân số quá nhanh cũng là một khó khăn lớn mà ta cần giải quyết. 
Sự phân bố dân cư quá chênh lệch giữa các miền nhất là miền núi và đồng bằng 
khiến nơi thừa lao động, nơi thiếu lao động, nơi chen chúc, nơi đất rộng thênh 
thang, kinh tế khó phát triển, đời sống nhân dân gặp khó khăn. Rõ nhất là nạn phá 
rừng và việc canh tác khai thác không hợp lí đất rừng. Phá rừng tạo nên sự xói mòn 
rất mãnh liệt nhất là do mưa nước ta là mưa rào, làm cho đất bị trôi hết màu, đồi 
cây biến thành đồi trọc. Muốn có một lớp đất trồng tốt dày 25mm phài mất 3 đến 4 
trăm năm nhưng nếu để xói mòn thì chỉ cần từ 3 đến 5 năm là mất hết lớp màu đó. 
Phá rừng còn tăng thêm tính chất nghiêm trọng của lũ lụt và hạn hán. Nếu có rừng 
thì 80% số nước mưa được thấm hút xuống đất thành nguồn nước ngầm. Không có 
rừng mưa chảy ào xuống các thung lũng nhanh chóng và dồn vào sông suối làm 
nước tăng lên đột ngột thành lũ lụt. Đấy là chưa kể rừng bị phá thì các yếu tố của 
khí hậu cũng bị ảnh hưởng, chim thú rừng bị tiêu diệt.
 Việc săn bắt các động vật hoang dã một cách bừa bãi cũng làm cho tài nguyên 
nước ta nghèo đi. Tê giác trước kia ta có mà nay chưa thấy lại. Heo vòi nguy cơ bị 
tuyệt chủng, số lượng Voi, Gấu, Bò rừng, Trâu rừng, giảm đi rất nhanh chóng. 
Cá giống thiên nhiên cũng ngày một giảm do đánh bắt cá còn bé, dùng chất độc, 
chất nổ và nước thải của các nhà máy làm ô nhiễm nguồn nước.
 Đó là những nguyên nhân làm cho điều kiện tự nhiên của ta tăng thêm mặt 
tiêu cực, làm cho tài nguyên vốn phong phú lại bị nghèo đi một cách đáng lo ngại 
do hoạt động vô ý thức của con người. Mặt khác cần phải vạch trần tội ác của thực 
 GVTH : Nguyễn Tiến Dũng 9
 Trang SKKN: Giáo dục lòng yêu nước cho học sinh qua phần Địa lí tự nhiên lớp 8
Ba Bể, hồ Tây, lại có những hồ mới do ta tạo nên như hồ Thác Bà, hồ IaLy, hồ Trị 
An, hồ Hòa Bình 
 Cảnh đẹp nước ta còn ở những miền núi cao nguyên có khí hậu mát mẻ như 
Sa Pa, Tam Đảo, Đà Lạt có những giống cây, giống hoa, giống quả ôn đới, lại 
thường có suối reo, thác đổ tạo nên những cảnh trí thiên nhiên hùng vĩ.
 Còn đèo Hải Vân, Đèo Ngang, đèo Ngoạn Mục, nơi “gặp gỡ” của trời, non, 
nước khiến ai đi qua cũng phải dừng chân ghé lại.
 Cảnh đẹp của nước ta rất nhiều , tạo khả năng có thể phát triển một ngành kinh 
tế đầy triển vọng : ngành công nghiệp du lịch .
 Đặc điểm của thiên nhiên nước ta là rất gắn bó với công cuộc đấu tranh chống 
ngoại xâm của dân tộc ta. Trải qua một quá trình hàng ngàn năm chiến đấu bảo vệ 
một nền độc lập của dân tộc, có thể nói đâu đâu trên đất nước tươi đẹp của ta cũng 
có dấu ấn về những kì tích anh hùng chống ngoại xâm của dân tộc ta. Nhiều khi 
những thắng cảnh thiên nhiên là những di tích lịch sử, sông Bạch đằng, ải Chi 
Lăng, đèo Tam Điệp nơi đã ghi những chiến tích của cha ông ta xưa. Sông Lô, 
núi Non Nước, đèo Lũng Lô, lòng chảo Điện Biênđã ghi những chiến công oanh 
liệt trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược. Đến thời đại chống Mĩ 
cứu nước thì mỗi đoạn đường, một con sông, một ngọn núi, một rừng cây đều 
mang một sự tích anh hùng. Vịnh Hạ Long nơi cảnh đẹp vào hạng nhất thế giới 
cũng là nơi chứng kiến chiến công đầu tiên của quân và dân ta hạ máy bay Mĩ và 
bắt giặc lái Mĩ (5-8-1964). Còn Bạch Long Vĩ, Cồn Cỏ, Hàm Rồng, rừng U Minh, 
Đồng Tháp, Bến Tre, Vàm Cỏ, Dầu Tiếng, kể sao cho hết. Chúng ta đã giải 
phóng Côn Đảo và ngày nay biến thành một hòn đảo (Bảo tàng) về tội ác của thực 
dân đế quốc và tinh thần đấu tranh anh dũng tuyệt vời của các chiến sĩ cách mạng.
 Lịch sử đã tô điểm cho thiên nhiên ta tươi đẹp, đất nước ta ngày càng đáng tự 
hào. Những bài địa lí trong một chừng mực nào đó phải liên hệ với lịch sử, tất 
 GVTH : Nguyễn Tiến Dũng 11
 Trang