Sáng kiến kinh nghiệm Làm tốt công tác chủ nhiệm lớp ở trường Trung học cơ sở

 Giáo viên: Trần Ngô Bảo PHước 
 SÁNG KIẾN 
 “LÀM TỐT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP 
 Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ” 
 Phần1. MỞ ĐẦU 
1. Mục đích của sáng kiến. 
Trường học là nơi đào tạo nhiều thế hệ học trò, là môi trường tạo dựng cho đất nước 
những con người xã hội chủ nghĩa – có đủ tài năng trí tuệ và những phẩm chất đạo đức 
cách mạng, để sau này thực sự là người của dân, vì nhân dân mà cống hiến. Người trực 
tiếp đào tạo những con người như thế không ai khác là giáo viên, giáo viên giảng dạy bộ 
môn, giáo viên chủ nhiệm lớp. 
Giáo viên là những người thầy được đào tạo về kiến thức, về nghiệp vụ chuyên môn nhằm 
giáo dục học sinh phát triển toàn diện, trở thành công dân tốt cho xã hội. Bên cạnh đó, 
ngoài công tác giảng dạy, công tác chủ nhiệm còn là một công tác mà bất kì người giáo 
viên nào có tâm huyết cũng không thể xem nhẹ được. Tuy nhiên công tác chủ nhiệm trong 
nhà trường hiện nay gặp phải không ít khó khăn trong việc quản lý, giáo dục học sinh sa 
sút về đạo đức, thiếu ý thức trong việc học tập, đặc biệt là những học sinh cá biệt, chậm 
tiến. 
Trong thực tế, chủ nhiệm lớp là công tác vô cùng khó khăn, phức tạp, vui ít, buồn nhiều, 
thành công cũng có, thất bại cũng không phải là hiếm. Bởi lẽ, mỗi một tập thể lớp đều có 
những đặc thù riêng của lớp đó. Có lớp như thế này, có lớp như thế khác: nào là học sinh 
cá biệt về học tập, về đạo đức, nào là học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn về kinh tế, 
con mồ côi, bố mẹ li thân, bố mẹ đi làm ăn xa 
Trong số đó, đối tượng học sinh làm cho thầy cô giáo trăn trở nhiều nhất là chưa tích cực 
trong học tập, thiếu đạo đức. Bên cạnh đó, trong lớp vẫn có những học sinh ngoan, tự lo 
 1 
 Giáo viên: Trần Ngô Bảo PHước 
3.Đóng góp của sáng kiến để nâng cao chất lượng quản lý, dạy và học. 
Sau một số năm áp dụng sáng kiến, bản thân tôi nhận thấy chất lượng lớp chủ nhiệm dần 
được cải thiện và nâng cao, là một trong những lớp dẫn đầu trong học tập và nề nếp của 
trường. 
Phần 2. NỘI DUNG 
I. KHÁI QUÁT THỰC TRẠNG CÔNG TÁC GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM Ở 
TRƯỜNG THCS. 
Chúng ta ai cũng biết, lứa tuổi học sinh THCS đã có sự thay đổi rất lớn về đặc điểm tâm 
sinh lý hết sức điển hình. Những đặc điểm tâm lý, trình độ hiểu biết, vốn sống của học 
sinh THCS còn nhiều hạn chế. Chính vì vậy, không thể phủ nhận vai trò của giáo viên chủ 
nhiệm ở trường THCS, không thể không cần có một người thường xuyên hướng dẫn giúp 
đỡ, chỉ bảo cho các em. 
Công tác chủ nhiệm lớp là công tác tổ chức quản lí một lớp học sao cho khi thầy cô có 
hoặc không có ở lớp thì mọi hoạt động vẫn được duy trì ổn định, có tính tự giác cao và 
mọi việc vẫn hoàn thành tốt. Sự phát triển về nhận thức, nhân cách của người giáo viên 
chủ nhiệm, khả năng tiếp thu của học sinh chỉ thực sự hiệu quả khi đó là một tập thể lớp 
vững mạnh và lớp học phải là ngôi nhà thứ hai của mỗi trò. 
Giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò quan trọng trong việc giáo dục nhân cách của học sinh 
trong lớp phát triển một cách toàn diện. Bởi lẽ họ là người trực tiếp đảm đương vai trò 
quản lí học sinh trong một lớp, trực tiếp tổ chức cho học sinh thực thi mọi yêu cầu giáo 
dục của nhà trường đưa ra. Giáo viên chủ nhiệm là người gần gũi học sinh nhất, hiểu tâm 
tư tình cảm của các em, luôn trực tiếp uốn nắn những hành vi sai trái của học sinh và giúp 
học sinh phát triển đúng hướng. 
Giáo viên chủ nhiệm phải đánh giá kết quả rèn luyện của học sinh và tập thể lớp. Chức 
năng này có ý nghĩa cực kì quan trọng với quá trình học tập, rèn luyện và phát triển nhân 
cách của học sinh. Sự đánh giá khách quan, chính xác, đúng mực là một trong những điều 
kiện quan trọng để thầy và trò tiếp tục điều chỉnh mục đích kế hoạch hoạt động cho cả lớp 
 3 
 Giáo viên: Trần Ngô Bảo PHước 
b.Khó khăn: 
Tập thể lớp 8/1 có 40 học sinh, trong đó đa số học sinh là con em gia đình khá, một số em 
hoàn cảnh gia đình còn khó khăn, có em bố mẹ đi làm xa, ở với ông bà, thiếu sự quan tâm 
thường xuyên của bố mẹ; còn một số phụ huynh chưa thật sự để tâm đến việc học và giáo 
dục con cái, phó mặc cho nhà trường. Điều này cũng là một yếu tố khó khăn đối với giáo 
viên chủ nhiệm. 
Trường THCS Nguyễn Thị Định nằm sát quốc lộ bên cạnh những mặt tích cực thì còn rất 
nhiều tác động ảnh hưởng đến các em như có các quán internet, nhiều trò chơi lôi cuốn 
các emĐịa bàn rộng, kéo dài cũng là một khó khăn trong quản lí học sinh, nhất là sau 
giờ tan trường. 
Bên cạnh đó, một số học sinh còn có tính ham chơi,chưa xác định rõ nhiệm vụ học tập 
nên dẫn đến việc tạo điều kiện cho giáo viên chủ nhiệm hoàn thành kế hoạch đề ra còn 
chậm, chưa như mong muốn. 
2.Thành công – hạn chế : 
a.Thành công: 
Qua quá trình vận dụng những kinh nghiệm, những giải pháp trong công tác chủ nhiệm 
lớp, bản thân tôi đã đạt được nhiều kết quả tốt, luôn hoàn thành xuất sắc các công việc đề 
ra trong công tác chủ nhiệm. Đồng thời, lớp chủ nhiệm cũng đã đạt được nhiều thành 
công trong học tập, rèn luyện và trong hoạt động phong trào. Đồng thời, có sự tác động 
lớn đến sự thay đổi về nhận thức, thay đổi nhân cách của phần lớn các đối tượng học sinh. 
b.Hạn chế: 
Một số học sinh vẫn theo nếp sống cũ của bản thân, chưa tự giác tích cực, chưa chủ động 
phối hợp với giáo viên chủ nhiệm nên kết quả một số hoạt động chưa cao. 
3.Các nguyên nhân và các yếu tố tác động: 
Có nhiều nguyên nhân và yếu tố tác động đến kết quả của công tác chủ nhiệm, có nguyên 
nhân là chủ quan như điều kiện kinh tế của gia đình học sinh; độ tuổi của học sinh; địa 
 5 
 Giáo viên: Trần Ngô Bảo PHước 
2. Nội dung và cách thức thực hiện 
* Nội dung: 
Được Ban Giám hiệu giao trọng trách chủ nhiệm, giáo viên phải thấy rằng đó là trách 
nhiệm lớn, phải xem lớp chủ nhiệm là những người thân của mình, đó là em, là con trong 
gia đình. Xuất phát từ nhận thức trên, người giáo viên chủ nhiệm mới để hết tâm trí, tình 
cảm của mình vào công việc quan trọng này. Từ đó có thể xây dựng được những phương 
pháp chủ nhiệm có hiệu quả 
* Cách thức: 
Những giải pháp, việc làm cụ thể mà tôi đã và đang áp dụng để làm tốt công tác chủ 
nhiệm một lớp: 
+ Công việc đầu tiên khi mới nhận lớp chủ nhiệm: 
Giáo viên phải nắm bắt được tình hình của lớp: Sĩ số, nam, nữ, đối tượng học sinh thông 
qua giáo viên chủ nhiệm năm học trước, giáo viên giảng dạy, giáo viên tổng phụ trách 
Đội 
Ổn định tổ chức lớp càng sớm càng tốt để lớp đi vào nền nếp cũng như học tập. 
Việc bầu Ban cán sự lớp hết sức cẩn trọng, nhất là bầu lớp trưởng. Lớp trưởng là học sinh 
nam hay nữ cũng được, miễn là em đó có bản lĩnh, năng lực. Thường là các em nam hay 
tự ái khi lớp trưởng là nữ. Trường hợp này, giáo viên chủ nhiệm phải hết sức khéo léo tạo 
nên việc sớm hòa đồng giữa các em bằng mọi cách, khẳng định khả năng của lớp trưởng. 
Việc tiếp đến là sắp xếp chỗ ngồi của các em. Chỗ ngồi có tác động tâm lý rất lớn đến các 
em. Nên đổi chỗ định kì khoảng 2 tháng một lần để các em đều được ngồi ở những vị trí 
phù hợp, đảm bảo phát triển cân đối về mắt. 
+ Xây dựng Ban cán sự lớp: 
Ban cán sự lớp là một yếu tố rất quan trọng đảm bảo duy trì tốt mọi hoạt động của lớp vì 
vậy GVCN phải lựa chọn, phân công, giao nhiệm vụ cụ thể, hợp lý cho mỗi em. GVCN 
 7 
 Giáo viên: Trần Ngô Bảo PHước 
Những sai phạm của các tổ, thành viên trong lớp được ghi tên và nêu ra trong tiết sinh 
hoạt cuối tuần. 
Tiết sinh hoạt lớp là tiết quan trọng nhất trong một tuần thời lượng chỉ có 45 phút mà 
công việc lớp trong tuần có rất nhiều thi làm sao giải quyết truyền tải hết. Vì vậy, GVCN 
phải tập cho lớp việc đánh giá, xếp thi đua trước. Mỗi bộ phận có sẵn bản tổng hợp báo 
cáo. Đến tiết sinh hoạt các em tự thông báo kết quả thi đua, các nội dung được thực hiện 
trong một tuần (những việc đã làm được và không làm được với lý do cụ thể), tình hình 
lớp tromh tuần, số bạn vi phạm học tập (không chuẩn bị bài, không thuộc bài), vi phạm 
việc rèn luyện đạo đức tác phong (không đồng phục, mất đoàn kết, mất trật tự), vi 
phạm về công tác văn thể, lao động, tự quản. 
GVCN theo dõi, ghi sổ từng nội dung sinh hoạt trong tuần thông qua báo cáo của từng bộ 
phận. Lần lượt giải quyết từng nhóm vụ việc, tìm lý do sai phạm, đưa ra biện pháp xử lý. 
GVCN nhận xét kết quả thi đua tuyên dương tổ, cá nhân tốt. Triển khai nội dung tuần tiếp 
theo và nhắc nhở các em thực hiện tốt các nội dung của lớp trong tuần tiếp theo. 
Trong bất cứ phong trào nào động viên khen thưởng luôn là yếu tố không thể thiếu. Tùy 
theo tình hình, đặc thù của lớp mà GVCN nên áp dụng những nội dung biểu điểm thi đua 
thích hợp. 
Một tập thể đoàn kết tham gia tốt các phong trào không phải tự dưng mà có. Phải là kết 
quả của quá trình đầu tư làm công tác tư tưởng, vô hiệu hóa các phần tử học sinh cá biệt 
thường gây rối phá vỡ tính đoàn kết trong tập thể. Thường thường sự chia rẽ nội bộ hay 
xảy ra ở các bạn khác thôn, xóm hoạc giữa các nhóm khác nhau về sở thích, sức 
họcĐiều này GVCN nên nắm bắt để có biện pháp dàn xếp, xử lý. 
+ Tiếp xúc với học sinh của lớp chủ nhiệm: 
Giáo viên chủ nhiệm có tiếp xúc thường xuyên với học sinh mới biết được các em biết gì, 
cần gì, các em là người như thế nào. Có tiếp xúc với các em mới kéo ngắn được khoảng 
cách giữa thầy và trò, các em không còn e ngại, rụt rè, chắc chắn sẽ tự tin hơn và mạnh 
dạn bộc bạch những việc cuả lớp, những thiếu sót của bản thân 
 9 
 Giáo viên: Trần Ngô Bảo PHước 
+ Giải quyết các vấn đề nảy sinh trong lớp và giờ sinh hoạt lớp: 
Trong một tập thể lớp, việc nảy sinh nhiều vấn đề trong mỗi buổi học là điều khó có thể 
tránh khỏi, giáo viên chủ nhiệm phải có mặt với lớp vào mười lăm phút đầu buổi, nếu 
buổi nào giáo viên chủ nhiệm không có tiết dạy, thấy không cần thiết cũng phải đến lớp. 
Giáo viên đến lớp như vậy để giúp các em ôn bài, chuẩn bị bài mới hoặc có sự việc gì xảy 
ra ở buổi học trước kịp thời chấn chỉnhNếu thực hiện tốt và thường xuyên khâu sinh 
hoạt đầu buổi, học sinh sẽ ổn định tâm thế để bước vào tiết học đầu tiên tốt hơn, kể cả các 
tiết học sau. 
Sau mỗi buổi học, xét thấy có việc gì cần giải quyết ngay, giáo viên yêu cầu các em ở lại 
năm, mười phút để làm việc và hàng tuần nên có cuộc họp với cán bộ lớp. Tuy rằng lớp 
có lớp trưởng, lớp phónhưng giáo viên không hoàn toàn giao cho các em mà phải để ý 
đến lớp thường xuyên, kịp thời nhắc nhở, động viên. 
Giáo viên chủ nhiệm cần phải biết phát huy khả năng làm việc của cán bộ lớp, nhất là lớp 
trưởng. Định hướng cho cán bộ lớp làm việc, tôn trọng ý kiến đề xuất, cách làm việc của 
các em, giáo viên giúp cán bộ lớp làm việc là chính thay vì làm tất cả. Cán bộ lớp là 
những người gần gũi, sát với lớp nhiều hơn giáo viên chủ nhiệm nên các em giúp giáo 
viên giải quyết các vấn đề của lớp nhanh hơn, hiệu quả hơn và giáo viên chủ nhiệm đỡ vất 
vả hơn. 
Có một số học sinh thường chán ngán giờ sinh hoạt lớp, thậm chí có trường hợp vài em 
bỏ trốn. Sở dĩ có hiện tượng này vì giờ sinh hoạt lớp chủ yếu là kiểm điểm những sai sót 
của một số em vi phạm nội quy chủa trường, lớp. Vì vậy, giáo viên phải tạo không khí vui 
vẻ, thoải mái trong giờ này. Giáo viên cho lớp nhận xét, đánh giá hoạt động trong tuần với 
thời gian ngắn, dành thời gian nhiều hơn cho việc vạch ra phương hướng tuần tới, sinh 
hoạt văn nghệ, thi sáng tác thơ văn, câu hỏi giải quyết tình huống Có như thế, những 
em vi phạm nội quy hầu hết đều tự nhận thấy sai lầm của mình, sẽ tự thấy hối hận, xấu 
hổ, kể cả học sinh cá biệt. 
Giáo viên chủ nhiệm cần chú ý đến việc khen chê kịp thời đối với học sinh. Giáo viên 
không thiên vị, phải công minh trong khi khen cũng như chê các em. Những lời động viên 
 11