Sáng kiến kinh nghiệm Nâng cao chất lượng giờ học thực hành Tin học 7

 MỤC LỤC
1. ĐẶT VẤN ĐỀ. ----------------------------------------------------------------------------1
2. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.-----------------------------------------------------------------1
 2.1. ĐẶC ĐIỂM TÌNH HÌNH: ---------------------------------------------------------2
 2.1.1. Thuận lợi:-------------------------------------------------------------------------2
 2.1.2. Khó khăn: ------------------------------------------------------------------------2
 2.2. NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN: -------------------------------------------2
 2.2.1. Khảo sát chất lượng học tập bộ môn:---------------------------------------2
 2.2.2. Thiết kế bài dạy thực hành phải phù hợp với nhiều đối tượng học sinh
 ----------------------------------------------------------------------------------------------3
 2.2.3. Điều hành tổ chức hoạt động của học sinh trên lớp---------------------4
 2.3. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC: -----------------------------------------------------------9
 2.4. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:-------------------------------------------------------9
3. KẾT LUẬN-------------------------------------------------------------------------------10 Sáng kiến: Nâng cao chất lượng giờ học thực hành tin học 7
1. ĐẶT VẤN ĐỀ.
 Ngày nay, với sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ nói chung 
của ngành tin học nói riêng, với những tính năng ưu việt, sự tiện dụng và được ứng 
dụng rộng rãi, tin học ngày nay là một phần không thể thiếu được của nhiều ngành 
trong công cuộc xây dựng và phát triển xã hội. Hơn thế nữa nó còn đi sâu vào đời 
sống của con người.
 Do vậy, Việt Nam nói chung và ngành giáo dục đào tạo nói riêng phải đầu tư 
phát triển về mọi mặt. Đặc biệt là nguồn nhân lực tức là phải đào tạo ra một thế hệ trẻ 
năng động, sáng tạo, nắm vững tri thức khoa học công nghệ để làm chủ trong mọi 
hoàn cảnh công tác và hoạt động xã hội nhằm đáp ứng được nhu cầu trong thời kì 
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
 Để đáp ứng được các yêu cầu trên, môn Tin học đã được đưa vào giảng dạy ở 
các trường Trung học và với vai trò là môn học tự chọn.
 Môn học tự chọn (Tin học) ở trường phổ thông hiện hành có nhiệm vụ trang bị 
cho học sinh những hiểu biết cơ bản về công nghệ thông tin và vai trò của nó trong xã 
hội hiện đại. Môn học này giúp học sinh bước đầu làm quen với phương pháp giải 
quyết vấn đề theo quy trình công nghệ và kĩ năng sử dụng máy tính phục vụ học tập 
và cuộc sống.
 Qua thời gian trực tiếp giảng dạy môn Tin học nói chung, Tin học 7 nói riêng 
bản thân tôi nhận thấy rằng nhiều học sinh còn yếu về kĩ năng thực hành trên máy. 
Thậm chí còn có một số học sinh còn ngại thực hiện các thao tác trên máy mà chủ yếu 
là quan sát các học sinh khác trong nhóm thực hành (học sinh khá - giỏi). Do vậy các 
tiết thực hành ít khi đạt yêu cầu chất lượng.
 Từ thực tế trên, trong quá trình giảng dạy tôi đã đúc kết được một số kinh 
nghiệm giúp nâng cao chất lượng giờ học thực hành tin học đối với môn tin học 7 để 
chia sẻ với các đồng nghiệp.
2. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ.
 1 Sáng kiến: Nâng cao chất lượng giờ học thực hành tin học 7
 Qua khảo sát chất lượng đầu năm học, tôi thấy giờ thực hành học sinh rất ngại 
thực hành trên máy, thao tác thực hành chưa chuẩn, đa số chỉ có học sinh khá giỏi 
thực hành, số còn lại chỉ quan sát, khi giáo viên hỏi và yêu cầu thực hành thì không 
thực hành được. Vì thế, qua kết quả khảo sát đầu năm học còn thấp.
 Kết quả khảo sát đầu năm học 2019-2020 (tiết thực hành)
 Kết quả kiểm tra
 TT Lớp Sĩ số Giỏi Khá TB Yếu Kém
 SL % SL % SL % SL % SL %
 1 7A1 39 11 28.21 12 30.77 14 35.90 2 5.13
 2 7A2 35 7 20.00 9 25.71 16 45.71 5 14.29
 3 7A3 36 6 16.67 8 22.22 17 47.22 5 13.89
 4 7A4 36 4 11.11 6 16.67 19 52.78 7 19.44
 5 7A5 38 3 7.89 5 13.16 18 47.37 12 31.58
 Tổng cộng 184 31 16.85 40 21.74 84 45.65 31 16.85
2.2.2. Thiết kế bài dạy thực hành phải phù hợp với nhiều đối tượng học sinh
 Công việc thiết kế chu đáo trước một bài dạy và phù hợp với nhiều đối tượng 
là khâu quan trọng không thể thiếu của một tiết dạy học mà bất kì một giáo viên nào 
cũng phải biết. “Thiết kế trước bài dạy giúp giáo viên chuẩn bị chu đáo hơn về kiến 
thức, kĩ năng, phương pháp, tiến trình và tâm thế để đi vào một tiết dạy”. Để thiết kế 
một bài dạy phù hợp cho nhiều đối tượng học sinh thì tối thiểu nhất phải làm được 
những việc sau:
 - Xác định được mục tiêu trọng tâm của bài học về kiến thức, kĩ năng, thái độ 
tình cảm. Tìm ra được những kĩ năng cơ bản dành cho học sinh yếu, kém và kiến 
thức, kĩ năng nâng cao cho học sinh khá giỏi.
 - Tham khảo thêm tài liệu để mở rộng và đi sâu hơn vào bài giảng, giúp giáo 
viên nắm một cách tổng thể, để giải thích cho học sinh khi cần thiết.
 3 Sáng kiến: Nâng cao chất lượng giờ học thực hành tin học 7
 - Tổ chức hướng dẫn các nhóm thực hành, gợi mở, khuyến khích học sinh tích 
cực hoạt động.
 - Giáo viên quản lí, giám sát học sinh thực hành theo nhóm :
 + Trong quá trình học sinh thực hành, giáo viên theo dõi quan sát và hỗ trợ 
khi cần.
 + Chỉ rõ những kĩ năng, thao tác nào được dành cho đối tượng học sinh yếu, 
kém trong các nhóm, những kĩ năng, thao tác nào được dành cho đối tượng học sinh 
khá, giỏi trong nhóm.
 + Phát hiện các nhóm thực hành không có hiệu quả để uốn nắn điều chỉnh.
 + Luôn có ý thức trách nhiệm trợ giúp, nhưng tránh can thiệp sâu làm hạn 
chế khả năng độc lập sáng tạo của học sinh.
 + Trong quá trình thực hành, giáo viên có thể đưa ra nhiều cách để thực hiện 
thao tác giúp các em rèn luyện và nâng cao kĩ năng.
 - Giáo viên có thể kiểm tra hiệu quả làm việc của các nhóm bằng cách chỉ định 
một học sinh trong nhóm thực hiện lại các thao tác đã thực hành. Nếu học sinh được 
chỉ định không hoàn thành nhiệm vụ, trách nhiệm gắn cho các thành viên trong nhóm, 
đặc biệt là nhóm trưởng. Hoặc cho các nhóm trưởng kiểm tra, đánh giá kết quả thực 
hành lẫn nhau. Làm được như vậy các em sẽ tự giác và có ý thức hơn trong học tập. 
Giáo viên nhận xét, bổ sung và tổng kết kiến thức. 
 Giáo viên cũng nên có nhận xét ngắn gọn về tình hình làm việc của các 
nhóm để kịp thời động viên, khuyến khích các nhóm thực hành tốt và rút kinh nghiệm 
đối với các nhóm chưa thực hành tốt.
Ví dụ: Minh hoạ về thiết kế và điều hành tổ chức các hoạt động của tiết thực hành
 Bài thực hành 4: Bảng điểm của lớp em (Tiết 1)
 ❖ Thiết kế bài học:
 a/ Xác định mục tiêu trọng tâm của bài: 
 + Học sinh biết nhập các công thức và hàm vào ô tính.
 5 Sáng kiến: Nâng cao chất lượng giờ học thực hành tin học 7
viên quan sát, tuỳ từng trường hợp cụ thể để chỉ dẫn thêm (VD: Sử dụng địa chỉ của 
các ô thay cho các giá trị cụ thể trong ô, sử dụng địa chỉ của khối,...).
 Hình 30. Bảng điểm lớp em.
Đối tượng học sinh khá -giỏi: Thao tác tính điểm trung bình cho các học sinh trong 
danh sách, tính điểm trung bình của cả lớp. Yêu cầu học sinh phải biết sử dụng địa chỉ 
của khối trong công thức tính toán. Với đối tượng này giáo viên có thể rút ngắn danh 
sách học sinh trong trang tính để tránh việc các em mất nhiều thời gian vào việc nhập 
và chỉnh sửa số liệu trong công thức. Hướng dẫn cho học sinh ghi lại một số kết quả 
tính bằng công thức để so sánh với việc sử dụng hàm. Giáo viên kiểm tra đánh giá kết 
quả thực hiện hoạt động. Chú ý điều chỉnh một số lỗi học sinh hay mắc phải trong quá 
trình thực hành.
Hoạt động 2: Sử dụng các hàm để tính toán
 + Mục tiêu: Học sinh sử dụng được các hàm AVERAGE, MAX, MIN để 
tính toán. 
 Với đối tượng học sinh yếu: Biết sử dụng hàm AVERAGE để tính điểm 
trung bình, cơ bản sử dụng được các hàm Max, Min để tìm ĐTB cao nhất và ĐTB 
thấp nhất.
 Với đối tượng học sinh trung bình: Sử dụng các hàm để tính toán với các 
tham số.
 7 Sáng kiến: Nâng cao chất lượng giờ học thực hành tin học 7
 Nhấn mạnh lợi ích của việc sử dụng hàm và địa chỉ so với việc sử dụng công 
thức.
 Chỉ cho học sinh thấy việc nhập công thức tương tự nhau sẽ mất nhiều thời 
gian, ta có thể thực hiện thao tác sao chép (giáo viên thực hiện) để gây hứng thú cho 
học sinh trong tiết lý thuyết sau.
 Nhận xét ngắn gọn về tình hình làm việc của các nhóm để nhắc nhở, khuyến 
khích tạo không khí thi đua nhau trong học tập ở các nhóm.
2.3. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC:
 Qua thời gian áp dụng phương pháp, tôi nhận thấy giờ thực hành thực sự thu 
hút các đối tượng học sinh hơn chứ không còn là giờ học của các đối tượng học sinh 
khá giỏi. Học sinh hoạt động tích cực hơn, các thao tác trên máy thực hiện khá thuần 
thục. Các đối tượng học sinh hỗ trợ được cho nhau để cùng học, cùng tiến bộ.
 Kết quả kiểm tra học kì I lớp 7 năm học 2019-2020 (tiết thực hành)
 Kết quả kiểm tra
 TT Lớp Sĩ số Giỏi Khá TB Yếu Kém
 SL % SL % SL % SL % SL %
 1 7A1 39 28 71.79 9 23.08 2 5.13 0 0.00
 2 7A2 35 23 65.71 8 22.86 4 11.43 0 0.00
 3 7A3 36 22 61.11 8 22.22 6 16.67 0 0.00
 4 7A4 36 16 44.44 9 25.00 11 30.56 0 0.00
 5 7A5 38 7 18.42 15 39.47 16 42.11 0 0.00
 Tổng cộng 184 96 52.17 49 26.63 39 21.20 0 0.00
2.4. BÀI HỌC KINH NGHIỆM:
 Để thực hiện tốt một tiết dạy thực hành tin học phù hợp với các đối tượng học 
sinh thì phải thực hiện được các vấn đề sau:
 - Thiết kế bài dạy phù hợp với nhiều đối tượng học sinh.
 - Giáo viên phải nắm bắt đối tượng học sinh về kĩ năng thực hành và phân loại 
đối tượng rõ ràng, chính xác.
 9