Sáng kiến kinh nghiệm Phương pháp trực quan trong dạy và học Môn mỹ thuật ở THCS

 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
 PHƯƠNG PHÁP TRỰC QUAN TRONG DẠY
 VÀ HỌC MÔN MỸ THUẬT Ở THCS
 A.ĐẶT VẤN ĐỀ
I.LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI :
Như chúng ta đã biết Mĩ thuật không nhằm đào tạo các em trở thành hoạ sĩ, mà nhằm 
Giáo Dục Thẩm Mĩ cho các em là chủ yếu, tạo điều kiện cho các em tiếp xúc, làm quen 
và thưởng thức cái đẹp, tập tạo ra cái đẹp và biết vận dung cái đẹp vào sinh hoạt học tập 
hàng ngày và những công việc cụ thể mai sau.
Môn Mĩ Thuật góp phần nâng cao hơn năng lực quan sát, khả năng tư duy hình tượng và 
tính sáng tạo của các em với một phương pháp làm việc khoa học, nhằm hình thành ở 
các em phẩm chất của con người lao động mới, đáp ứng được đòi hỏi của một xã hội 
phát triển ngày càng cao. Hiện nay việc đổi mới phương pháp dạy học đang là một vấn 
đề được nhiều nhà nghiên cứu giáo dục quan tâm bàn bạc thống nhất. Cụ thể biện pháp 
nhằm cải tiến phương pháp dạy học theo hướng tích cực hoá quá trình dạy học, tăng 
cường khả năng tư duy của học sinh ở quá trình lĩnh hội tri thức, phát huy tính độc lập 
tích cực của học sinh, tạo hứng thú trong giờ học. Môt trong những phương pháp dạy 
học phát huy được tính tích cực của học sinh, tính độc lập sáng tạo, độc lập tư duy là 
biện pháp ứng dụng đồ dùng trực quan trong giảng dạy. Việc giảng dạy môn mĩ thuật ở 
trường THCS cũng như những môn khác, đồ dùng trực quan đóng một vai trò quan 
trọng trong giờ giảng. Bởi vì đồ dùng trực quan khi sử dụng có hiệu quả trong tiết giảng 
dạy sẽ giúp học sinh tìm hiểu, so sánh, nhận xét phán đoán và ghi nhận sự vật dễ dàng 
nhận biết sự vật qua con mắt quan sát bằng nét vẽ hình vẽ, mà sắc một cách nhanh chóng 
nhớ sự vật lâu hơn.Phát huy thế mạnh đồ dùng trực quan, giáo viên giúp học sinh tìm 
hiểu, so sánh, nhận xét, phỏng đoán và ghi nhận sự vật dễ dàng hiểu sự vật qua con mắt 
quan sát bằng nét vẽ, hình vẽ, màu sắc một cách nhanh chóng, nhớ sự vật lâu hơn.Vì thế 
tôi mới sử dụng đồ dung trực quan để giúp các em làm việc có định hướng ,gợi mở 
thông qua suy nghĩ và óc sáng tạo của mình.Việc sử dụng đồ dung trực quan đúng thời 
điểm,đúng mục đích sẽ nâng cao hiệu quả giảng dạy cho người dạy và khả năng tiếp thu 
cho học sinh.Đó là lí do tôi chọn và thực hiện sáng kiến kinh nghiệm này.
 B.GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 
II.MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU :
1/Mục đích nghiên cứu :
Dạy học trực quan (hay còn gọi là trình bày trực quan) là PPDH sử dụng những phương 
tiện trực quan, phương tiện kĩ thuật dạy học trước, trong và sau khi nắm tài liệu mới, khi tượng học sinh mà phần củng cố giáo viên có thể treo giáo cụ trực quan để học sinh có 
thể ôn lại kiến thức,giáo viên có thể lấy vài bài của học sinh làm trong tiết để nhận xét 
đánh giá hướng dẫn thêm cho học sinh để học sinh có thể hoàn thành bài thật tốt
3/Quy trình thực hiện :
 • GV treo những đồ dùng trực quan có tính chất minh họa hoặc giới thiệu về các vật 
 dụng thí nghiệm, các thiết bị kĩ thuật, ... và nêu yêu cầu định hướng cho sự quan 
 sát của học sinhGV trình bày các nội dung trong tranh minh họa,bảng biểu các 
 bước vẽGV yêu cầu một số hs trình bày lại, giải thích nội dung tranh, trình bày 
 những gì thu nhận được qua tranh minh họa hoặc qua những phương tiện kĩ thuật, 
 phim đèn chiếu, phim điện ảnh.Từ những chi tiết, thông tin hs thu được từ phương 
 tiện trực quan, gv nêu câu hỏi yêu cầu hs rút ra kết luận khái quát về vấn đề mà 
 phương tiện trực quan cần chuyển tải
 • Đối với đánh giá bài vẽ của học sinh, giúp học sinh củng cố và khắc sâu kiến thức, 
 chúng ta cần phải đánh giá ở ba cấp độ:tốt ,trung bình, yếu, chỉ ra được cái ưu cái 
 nhược của từng bài, ở khâu này giáo viên thường để cho học sinh tự đánh giá, 
 nhưng theo tôi thì nó không hiệu quả lắm, bởi các em chưa đủ kiến thức cũng như 
 kinh nghiệm thẩm mỹ ,việc đánh giá theo cảm tính cũng hay nhưng mất thời gian 
 và “a mơ tơ” trong nhận thức của các em, mà thời gian thì chúng ta lại không có 
 nhiều,vì vậy đây vẫn là một hoạt động cần nhiều thuyết trình của giáo viên.
III.ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU :
 a.Đối tượng nghiên cứu :
 Học sinh trường THCS AN PHÚ
 b.Thời gian nghiên cứu :
 Năm học 2019 - 2020
 c.Phạm vi nghiên cứu :
 Là giáo viên bộ môn Mỹ thuật của trường THCS AN PHÚ tôi xin đề cập một 
vài kinh nghiệm của bản thân trong việc “ Sử dụng đồ dùng trực quan trong giảng dạy 
môn Mỹ Thuật ” ở trường THCS sao cho đạt kết quả tốt nhất
IV.PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU :
 1.Phương pháp nghiên cứu lý thuyết :
_ Phương pháp nghiên cứu tài liệu,nghiên cứu các văn bản,giáo trình,tài liệu sách báo về 
phương pháp sử dụng đồ dung dạy học cho môn Mỹ thuật
 2.Phương pháp nghiên cứu thực tiễn :
 a/Phương pháp quan sát sư phạm
_ Dự chuyên đề trao đổi sau tiết dự giờ,rút kinh nghiệm về các phương pháp vận dụng 
đồ dung trực quan giảng dạy môn Mỹ thuật
_ Thực hành giảng dạy theo phương pháp mới,tìm giải pháp,rút kinh nghiệm
 b/Phương pháp nghiên cứu sản phẩm và so sánh này: quan sát kĩ, tìm hiểu sâu sắc nội dung, hoàn thành các bài tập, tập vẽ bản đồ, 
 chứ không phải "can" theo sách.
 • Sử dụng các đồ dùng trực quan cần theo một quy trình hợp lý để có thể 
 khai thác tối đa kiến thức từ các đồ dùng trực quan. Cần chuẩn bị câu hỏi 
 hoặc hệ thống câu hỏi dẫn dắt hs quan sát và tự khai thác kiến thức
V.THỰC TRẠNG VIỆC SỬ DỤNG ĐỒ DÙNG TRỰC QUAN TRONG DẠY VÀ 
HỌC MÔN MỸ THUẬT Ở TRƯỜNG THCS :
_ Trực quan là phương pháp dạy sao cho học sinh thấy ngay,thấy một cách rõ rang,cụ 
thể để các em hiểu nhanh,nhớ lâu,dù là những khái niệm trừu tượng như cân đối,hài 
hòa,hay những gì ẩn chứa trong bố cục,nét vẽ,màu sắc
_ Ngoài ra quan sát là một phương pháp tốt nhất để giup1cho HS học tốt môn Mỹ 
thuật,qua quan sát HS có thể nắm được,hiểu được đối tượng về hình dáng chung,về cấu 
trúc,độ đậm nhạt và tỉ lệ của vật mẫu,giúp người vẽ thể hiện được ý định của bản than 
qua cách sắp xếp bố cục trong bài vẽ của mình sao cho hợp tỉ lệ với trang giấy và làm 
cho bài vẽ đẹp hơn.
 • Quan sát để thu nhận được nhiều thông tin. 
 • Quan sát từ bao quát đến chi tiết. 
 Quan sát để đối chiếu, so sánh, rút ra nhận xét đúng, chuẩn xác và khách quan.
 • Minh hoạ trực quan là giúp học sinh thấy và hiểu cụ thể hơn vấn đề qua cách 
 minh hoạ bảng (vẽ bảng) của giáo viên
 • Minh hoạ về hình mảng.
 • Minh hoạ về bố cục. 
 • Minh hoạ về hình vẽ. 
 • Minh hoạ về nét vẽ.
 • Minh hoạ về màu sắc. 
 • Minh hoạ về đậm nhạt (sắc độ),
 _ Ngoài ra còn dung tranh,ảnh,hay hình ảnh trên máy tính để minh họa gây cảm hứng 
 thực sự cho HS
 _ Qua thời gian trực tiếp giảng dạy bản than tôi nhận thấy minh họa trực quan giúp 
 HS thực hành có hiệu quả rất cao trong bài vẽ của mình
 _ GV chuẩn bị tốt dụng cụ phục vụ môn học. 
Đối với giáo viên: 
 _ Cần chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học như: Mẫu vẽ (vẽ theo mẫu). 
Tranh, ảnh, phiên bản, hình minh hoạ liên quan đến bài học (vẽ trang trí). 
Tài liệu liên quan đến bài học (sưu tầm). 
 _ Kết hợp nhiều phương pháp trong giảng dạy. 
Đặc biệt là vẽ bảng (minh hoạ trực quan) gợi ý giúp học sinh thực hành bài vẽ. 
Chú ý hướng dẫn học sinh quan sát thực tế xung quanh. C KẾT LUẬN
+ Môn mỹ thuật có tính thực tiễn, các kiến thức bắt nguồn từ cuộc sống, khái quát từ 
nhiều lĩnh vực của cuộc sống, “dạy học sinh gắn liền với thực tiễn “. Dạy mỹ thuật ở 
THCS là hoàn thiện nốt những gì vốn đã có trong học sinh, cho học sinh làm và ghi lại 
một cách chính thức bằng ngôn ngữ và sản phẩm nghệ thuật.
+ Tôi nhận thấy chất lượng giảng dạy môn Mĩ thuật nhìn mặt bằng chung các trường là 
chưa cao. Đặc biệt là vấn đề sử dụng đồ dùng trực quan còn chưa nhiều hoặc có sử dụng 
đồ dùng trực quan nhưng học sinh lại không khai thác kiến thức cơ bản từ đồ dùng trực 
quan mà vẫn thụ động quan sát đồ dùng. Tại một số lớp ở một số trường lân cận tôi có 
dịp được tiếp xúc với các em học sinh và được biết các em rất thích học có đồ dùng trực 
quan. Nhưng qua thí điểm dạy cụ thể bằng các phương pháp các kỹ năng sử dụng đồ 
dùng khác nhau tôi đã nhận thấy việc sử dụng đồ dùng trong một tiết dạy, mà giáo viên 
sử lý dữ kiện của bài soạn với đồ dùng không đúng thì đồ dùng đó cũng vô tác dụng. 
Hay sử dụng đồ dùng để minh hoạ cũng vậy. Nếu không để học sinh khai thác một cách 
tự nhiên thì cũng không có hiệu quả. 
+ Mọi phương pháp giáo dục của giáo viên tuy cùng nhằm cung cấp kiến thức và phải 
theo những qui định chung nhưng khi vận dụng, giáo viên không đòi hỏi, không bắt 
buộc tất cả học sinh làm bài như nhau và tuân thủ một cách máy móc, rập khuôn theo cái 
chung. Học sinh tuy vẽ cùng một mẫu nhưng sản phẩm sẽ rất khác nhau về nét, về hình, 
về mầu, về cách bố cục, cách nhìn, cách hiểu, cách cảm nhận của mỗi học sinh khác 
nhau sẽ tạo ra những sản phẩm có nhiều vẻ khác nhau. Vì thế, có thể nói, kết quả học tập