SKKN Phương pháp lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học Vật lí ở trường THCS Nguyễn Thị Định, Quận 2

 ỦY BAN NHÂN DÂN QUẬN 2
 TRƯỜNG THCS NGUYỄN THỊ ĐỊNH
 SÁNG KIẾN
 ĐỀ TÀI:
“Phương pháp lồng ghép giáo dục bảo vệ môi 
 trường trong dạy học vật lí ở trường THCS 
 Nguyễn Thị Định – Quận 2”
 HỌ VÀ TÊN: PHẠM VĂN SƠN
 TỔ: LÍ – HÓA – SINH – ĐỊA - MT
 Năm học: 2019 – 2020
 1 LỜI NÓI ĐẦU
 Trong mọi thời đại, giáo dục luôn đóng vai trò quan trọng: “Giáo dục là quốc 
sách hàng đầu” với mục đích đào tạo ra những con người có đủ đức, đủ tài góp 
phần vào sự nghiệp bảo vệ và xây dựng đất nước ngày càng giàu mạnh để sánh vai 
với các cường quốc năm châu. Để thực hiện được mục đích đó đòi hỏi nhà trường, 
gia đình và xã hội phải tạo điều kiện tốt nhất cho các em học sinh được học tập và 
hoạt động sáng tạo nhằm chiếm lĩnh tri thức. Trong đó việc phối hợp giảng dạy tốt 
các môn Khoa học tự nhiên, Khoa học xã hội và rèn kỹ năng thực hành xã hội 
trong đó có việc giáo dục bảo vệ môi trường sống có ý nghĩa lớn, không chỉ giúp 
học sinh lĩnh hội kiến thức mà còn góp phần đào tạo thế hệ trẻ thành những người 
lao động chủ động, sống có trách nhiệm hơn, vừa có năng lực trí tuệ, vừa có kỹ 
năng, năng lực hành động thực tế vừa có phẩm chất đạo đức tốt.
 Chính vì vậy, ngoài việc bồi dưỡng các kiến thức văn hóa thì việc nâng cao 
các kỹ năng thực hành xã hội, ý thức bảo vệ môi trường đang nhận được sự quan 
tâm và ủng hộ của cộng đồng lại là điều càng cần thiết để giúp cá nhân các em tăng 
cường sự hiểu biết về mối quan hệ tác động qua lại giữa con người với tự nhiên 
trong sinh hoạt và lao động sản xuất, góp phần hình thành ở học sinh ý thức đối với 
môi trường, có thái độ và hành động đúng đắn để bảo vệ môi trường. Từ đó hình 
thành những giá trị, đạo đức, nhân cách sống mà xã hội hiện nay đang cần. 
 3 đề này giáo viên có thể giúp học sinh hình thành cho trẻ những kiến thức, kỹ năng 
sở đẳng về môi trường, sử dụng năng lượng từ đó hình thành cho trẻ có hành vi, 
thái độ và thói quen trong việc bảo vệ môi trường, sử dụng năng lượng tiết kiệm và 
hiệu quả đây cũng là một trong các yếu tố góp phần hình thành nhân cách của trẻ 
sau này.
 Bản thân là một giáo viên dạy bộ môn vật lí ở trường THCS, tôi luôn ý thức 
trong việc giáo dục học sinh ý thức bảo vệ môi trường. Do đó tôi luôn đặt việc 
nghiên cứu, tìm hiểu các vấn đề bảo vệ môi trường là trọng tâm để giúp học sinh 
có thể nắm chắc được kiến thức cơ bản của bộ môn lại vừa có được các kiến thức 
về môi trường. Trên cơ sở tìm hiểu các kiến thức trong tài liệu, Internet, các 
phương tiện thông tin đại chúng.bên cạnh đó là nắm chắc các phương pháp dạy 
học tích cực có tích hợp môi trường. Ngoài ra còn dựa vào các kiến thức có trong 
chương trình Vật lí bậc THCS có liên quan đến môi trường với quá trình giảng dạy 
trên lớp thu được kết quả khá tốt. Tôi quyết định viết một vài kinh nghiệm về: 
“Phương pháp lồng ghép giáo dục bảo vệ môi trường trong dạy học vật lí ở 
trường THCS Nguyễn Thị Định – Quận 2”
3. Đơn vị công tác:
Trường THCS Nguyễn Thị Định - Quận 2 – TP Hồ Chí Minh.
II. THỰC TRẠNG
 1. Tổng quan đơn vị:
 - Là một ngôi trường nằm trên phường Thạnh Mỹ Lợi thuộc vùng ven của 
quận 2; sau 10 năm thành lập và phát triển, với tuổi đời con non trẻ, nhưng trường 
THCS Nguyễn Thị Định – đã nỗ lực vượt qua những khó khăn để hoàn thành tốt 
nhiệm vụ của mỗi năm học, đồng thời phấn đấu tạo dựng nên một môi trường 
“giáo dục toàn diện” trong từng bước đi của mình.
 - Xuất phát điểm của trường khá thấp, cộng với đời sống người dân trên địa 
bàn chưa cao, vì vậy Ban giám hiệu trường THCS Nguyễn Thị Định xác định luôn 
 5 - Bên cạnh đó, không chỉ tập trung vào hoạt động then chốt là dạy và học, 
trường THCS Nguyễn Thị Định thường xuyên quan tâm đến các hoạt động giáo 
dục ngoài giờ lên lớp, giáo dục bảo vệ môi trường, các hoạt động thể dục thể thao, 
văn hóa văn nghệ, tham gia tích cực các hoạt động phong trào như: Tổ chức tuyên 
truyền pháp luật, hội thi tìm hiểu truyền thống nhà trường, văn hay chữ tốt, tuyên 
truyền bảo vệ môi trường, thực hiện cuộc vận động “Trường học xanh” Tổ chức 
các hội trại truyền thống, đưa các em đi tham quan, tìm hiểu các di tích lịch sử 
Thông qua những hoạt động trên đã giúp các em cảm thấy thoải mái sau những giờ 
học căng thẳng, đồng thời bồi đắp cho các em tình yêu quê hương, đất nước, yêu 
cuộc sống, có ý thức tu dưỡng phấn đấu rèn luyện phẩm chất đạo đức, hình thành 
và phát triển nhân cách của mỗi học sinh. Đây là một trong những tiêu chí mà tập 
thể CB-GV nhà trường luôn hướng tới để mang lại môi trường phát triển toàn diện 
cho các em; tất cả vì một thế hệ tương lai của đất nước. 
2. Thực trạng của đơn vị:
a. Thuận lợi:
– Song song với việc từng bước xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia nhà trường 
quyết tâm xây dựng “Trường học xanh”. Việc giáo dục bảo vệ môi trường được coi 
là nội dung trong tâm, được BGH trực tiếp chỉ đạo lồng ghép vào nội dung giảng 
dạy ở tất cả các môn học nói chung và môn vật lí nói riêng.
- Nhà trường có đội ngũ thầy cô giáo có trình độ đạt chuẩn và trên chuẩn, có năng 
lực chuyên môn vững vàng, yêu nghề mến trẻ, say mê chuyên môn, có tinh thần 
trách nhiệm cao, nhiều thầy cô giáo được công nhận là giáo viên giỏi cấp quận, cấp 
trường. 
- Đội ngũ lãnh đạo từ Chi bộ, BGH, BCH Công Đoàn, các tổ chuyên môn, Đoàn 
Thanh niên, Đội thiếu niên có năng lực, năng động, sáng tạo trong đề xuất và xử lý 
công việc nên công tác lãnh đạo, quản lý khá thuận lợi và hiệu quả. 
 7 III. GIẢI PHÁP THỰC HIỆN ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lí luận
 - Môi trường là một tập hợp các yếu tố xung quanh hay là các điều kiện bên 
 ngoài có tác động qua lại (trực tiếp, gián tiếp) tới sự tồn tại và phát triển của sinh 
 vật.
 - Theo điều 3 Luật Bảo vệ Môi trường (2005) “Môi trường bao gồm các yếu 
 tố tự nhiên và vật chất nhân tạo bao quanh con người, có ảnh hưởng đến đời sống, 
 sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người.
 - Tóm lại : Môi trường bao gồm các yếu tố tự nhiên và yếu tố vật chất nhân 
 tạo có quan hệ mật thiết với nhau, bao quanh con người, có ảnh hưởng tới đời 
 sống, sản xuất, sự tồn tại, phát triển của con người và thiên nhiên.
 - Môi trường sống của con người theo nghĩa rộng là tất cả các yếu tố tự 
 nhiên và xã hội cần thiết cho sự sinh sống, sản xuất của con người như tài nguyên 
 thiên nhiên, đất, nước và không khí, ánh sáng, công nghệ, kinh tế, chính trị, đạo 
 đức, văn hoá, lịch sử và mĩ học.
 - Bảo vệ môi trường chính là bảo vệ mạng sống của chính chúng ta.
 - Hiện nay vấn đề môi trường là vấn đề nóng của toàn nhân loại. Khí hậu 
 ngày càng khắc nghieeth và khóa đoán, thiên tai, bão lũ thường xuyên, việc cạn 
 kiệt tài nguyên thiên nhiên gây nhức nhối. Đó là các vấn đề mà toàn xã hội phải 
 đối mặt.
 2. Các biện pháp đã tiến hành trong công tác giảng dạy môn vật lí:
 Để tích hợp giáo dục môi trường vào giảng dạy môn vật lí đạt hiệu quả là 
 việc không hề đơn giản. Giáo viên phải dạy đảm bảo đầy đủ kiến thức còn phải 
 đưa các kiến thức về môi trường vào bài giảng để giáo dục ý thức bảo vệ môi 
 trường cho học sinh. Bên cạnh đó giáo viên còn phải sử dụng cơ sở vật chất, công 
 nghệ thông tin, tranh ảnh phù hợp để việc giáo dục bảo vệ môi trường trở nên dễ 
 hiều hơn, học sinh nắm bắt dễ hơn. Việc giáo dục môi trường phải gắn liền với 
 9 lượng riêng lớn 
 nhất).
 - Cần cung cấp - Ở các xứ lạnh, vào mùa đông có tuyết. Băng tan 
 nhiệt để chuyển thu nhiệt làm cho nhiệt độ môi trường giảm xuống. 
 trạng thái của chất Khi gặp thời tiết như vậy cần có biện pháp giữ ấm 
 từ thể rắn sang thể cho cơ thể.
 lỏng.
 - Tốc độ bay hơi - Trong không khí luôn có hơi nước. Độ ẩm của 
 của một chất lỏng không khí phụ thuộc vào khối lượng nước có trong 
 phụ thuộc vào 1m3 không khí.
 nhiệt độ, gió và - Việt Nam là quốc gia có khí hậu nhiệt đới ẩm, gió 
 diện tích mặt mùa. Độ ẩm không khí thường dao động trong 
 thoáng của chất khoảng từ 70% đến 90%. Không khí có độ ẩm cao 
 lỏng. (xấp xỉ 100%) ảnh hưởng đến sản xuất, làm kim loại 
Chủ đề:
 chóng bị ăn mòn, đồng thời cũng làm cho dịch bệnh 
 Sự bay 
 dễ phát sinh. Nhưng nếu độ ẩm không khí quá thấp 
 hơi và 
 (dưới 60%) cũng ảnh hưởng đến sức khỏe con người 
 sự 
 và gia súc, làm nước bay hơi nhanh gây ra khô hạn, 
 ngưng 
 ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp.
 tụ
 - Khi lao động và sinh hoạt, cơ thể sử dụng nguồn 
 năng lượng trong thức ăn chuyển thành nguồn năng 
 lượng của cơ bắp và giải phóng nhiệt. Cơ thể giải 
 phóng nhiệt bằng cách tiết mồ hôi. Mồ hôi bay hơi 
 trong không khí mang theo nhiệt lượng. Độ ẩm 
 không khí quá cao khiến tốc độ bay hơi chậm, ảnh 
 hưởng đến hoạt động của con người.
 11 truyền bị ô nhiễm ánh sáng. Ô nhiễm ánh sáng gây ra các 
 thẳng tác hại như: lãng phí năng lượng, ảnh hưởng đến 
 ánh việc quan sát bầu trời ban đêm (tại các đô thị lớn), 
 sáng tâm lý con người, hệ sinh thái và gây mất an toàn 
 trong giao thông và sinh hoạt, ...
 - Để giảm thiểu ô nhiễm ánh sáng đô thị cần:
 + Sử dụng nguồn sáng vừa đủ so với yêu cầu.
 + Tắt đèn khi không cần thiết hoặc sử dụng chế độ 
 hẹn giờ.
 + Cải tiến dụng cụ chiếu sáng phù hợp, có thể tập 
 trung ánh sáng vào nơi cần thiết.
 + Lắp đặt các loại đèn phát ra ánh sáng phù hợp với 
 sự cảm nhận của mắt.
 - Ô nhiễm tiếng ồn - Tác hại của tiếng ồn:
Chủ đề: xảy ra khi tiếng ồn + Về sinh lý, nó gây mệt mỏi toàn thân, nhức đầu, 
 Chống to, kéo dài, gây choáng váng, ăn không ngon, gầy yếu. Ngoài ra 
 ô ảnh hưởng xấu đến người ta còn thấy tiếng ồn quá lớn làm suy giảm thị 
 nhiễm sức khỏe và hoạt lực.
 tiếng động bình thường + Về tâm lý, nó gây khó chịu, lo lắng bực bội, dễ 
 ồn của con người. cáu gắt, sợ hãi, ám ảnh, mất tập trung, dễ nhầm lẫn, 
 thiếu chính xác.
 - Để chống ô - Phòng tránh ô nhiễm tiếng ồn:
 nhiễm tiếng ồn cần + Trồng cây: Trồng cây xung quanh trường học, 
 làm giảm độ to của bệnh viện, nơi làm việc, trên đường phố và đường 
 tiếng ồn phát ra, cao tốc là cách hiệu quả để giảm thiểu tiếng ồn.
 ngăn chặn đường + Lắp đặt thiết bị giảm âm: Lắp đặt một số thiết bị 
 13 hóa học vật đặt trong đó có thể bị nhiễm điện do hưởng ứng, 
 và tác sự nhiễm điện do hưởng ứng đó có thể khiến cho 
 dụng tuần hoàn máu của người bị ảnh hưởng, căng thẳng, 
 sinh lý mệt mỏi.
 của - Để giảm thiểu tác hại này, cần xây dựng các lưới 
 dòng điện cao áp xa khu dân cư.
 điện - Dòng điện có tác - Dòng điện gây ra các phản ứng điện phân. Việt 
 dụng hóa học. Nam là đất nước có khí hậu nóng ẩm, do những yếu 
 tố tự nhiên, việc sử dụng các nguồn nhiên liệu hóa 
 thạch (than đá, dầu mỏ, khí đốt,) và hoạt động sản 
 xuất công nghiệp cũng tạo ra nhiều khí độc hại 
 (CO2, CO, NO, NO2, SO2, H2S,). Các khí này hòa 
 tan trong hơi nước tạo ra môi trường điện li. Môi 
 trường điện li này sẽ khiến cho kim loại bị ăn mòn 
 (ăn mòn hóa học).
 - Để giảm thiểu tác hại này cần bao bọc kim loại 
 bằng chất chống ăn mòn hóa học và giảm thiểu các 
 khí độc hại trên.
 - Dòng điện có tác - Dòng điện gây ra tác dụng sinh lý.
 dụng sinh lý. + Dòng điện có cường độ 1mA đi qua cơ thể người 
 gây ra cảm giác tê, co cơ bắp (điện giật). Dòng điện 
 càng mạnh càng nguy hiểm cho sức khỏe và tính 
 mạng con người. Dòng điện mạnh ảnh hưởng 
 nghiêm trọng đến hệ thần kinh, tim ngừng đập, ngạt 
 thở, nếu dòng điện mạnh có thể gây tử vong.
 + Dòng điện có cường độ nhỏ được sử dụng để chữa 
 15