Tài liệu Huấn luyện sơ cấp cứu cho người dân - Bài 3: Sơ cứu dị vật, tắc đường thở

 Tài liệu huấn luyện sơ cấp cứu cho người dân tại cộng đồng và tình nguyện viên Chữ thập đỏ cấp 1
 BÀI 3
 SƠ CỨU DỊ VẬT, TẮC ĐƯỜNG THỞ
 Mục tiêu học tập:
 Sau khi học bài này, học viên có khả năng:
 1. Nêu được dấu hiệu chính để nhận biết, nguyên nhân, nguy cơ khi bị tai nạn dị vật tắc đường 
 thở;
 2. Trình bày đủ các bước trong quy trình kỹ thuật sơ cứu dị vật, tắc đường thở.
 3. Thực hành đúng các bước trong quy trình kỹ thuật sơ cứu dị vật, tắc đường thở trên mô hình 
 hoặc trên nạn nhân giả định.
 4. Thể hiện tác phong khẩn trương, phù hợp, an toàn khi thực hiện kỹ thuật sơ cứu dị vật, tắc 
 đường thở. 
 NỘI DUNG:
 1. Dấu hiệu nhận biết:
 Đánh giá tình trạng tắc nghẽn: nạn nhân có tỉnh không, hỏi xem nạn nhân có nói được không.
 1.1 Tắc không hoàn toàn:
 - Ho: nạn nhân cố ho khạc để tống dị vật ra ngoài.
 - Mặt đỏ, chảy nước mắt, mũi.
 - Có thế có biểu hiện khó thở hoặc thở bất thường.
 1.2 Tắc hoàn toàn:
 - Nạn nhân không nói được, tay ôm láy cổ.
 - Nạn nhân trong tình trạng khó thở, cố gắng thở, mắt trợn ngược, vẻ mặt hoảng hốt.
 - Mặt đỏ, các mạch máu ở cổ nổi phồng.
 - Môi và lưỡi nạn nhân tím tái dần.
Bước 3. Xác định điểm vỗ giữa 2 xương bả vai.
Bước 4. Một tay đỡ ngực, dùng phần gốc bàn tay kia vỗ mạnh vào lưng nạn nhân, vị trí giữa 2 
xướng bả vai. Vỗ tối đa 5 lần.
Bước 5. Đánh giá cải thiện của nạn nhân sau mỗi lần vỗ.
Phương pháp ép bụng (Heimlich) áp dụng khi dị vật chưa ra sau 5 lần vỗ lưng:
Bước 1. Nạn nhân đứng, đầu cúi thấp, miệng há.
Bước 2. Người SCC đứng phia sau nạn nhân, luồn 1 chân vào giữa hai chân nạn nhân và vòng 
2 tay ra phía trước bụng nạn nhân.
Bước 3. 1 tay nắm đặt vào vị trí giữa rốn và mũi ức, tay kia bọc ra ngoài bàn tay trước.
Bước 4. Ép vào bụng đột ngột, dứt khoát tối đa 5 lần từ trước ra sau, lên trên
 - Bước 2. Người SCC quỳ một bên vuông góc với trẻ.
 - Bước 3. 1 tay đỡ ngực, 1 tay vỗ mành vào giữa 2 xương bả vai của trẻ tối đa 5 lần.
 - Bước 4. Đánh giá sự cải thiện tình trạng của nạn nhân sau mỗi lấn vỗ. 
Phương pháp ép bụng (Heimlich).
 - Bước 1. Nạn nhân đứng, đầu cúi thấp, miệng há.
 - Bước 2. Người SCC quỳ phía sau nạn nhân và vòng 2 tay phia trước bụng nạn nhân.
 - Bước 3. Một tay nắm đặt vào vị trí giữa rốn và mũi ức, tay kia bọc ra ngoài bàn tay 
 trước.
 - Bước 4. Ép vào bụng đột ngột , dứt khoát tối đa 5 lần từ trước ra sau, lên trên.
Nếu dị vật chưa ra: Xen kẽ phương pháp vỗ lưng và ép bụng đến khi dị vật bật ra.
Nếu nạn nhân bất tỉnh:
 - Gọi hỗ trợ xung quanh và gọi cấp cứu - Bước 2. Đặt 3 ngón tay từ điểm giao nhau giữa xương ức và đường ngang qua 2 núm 
 vú.
 - Bước 3. Rút bớt 1 ngón tay sát điểm giao nhau và ấn 5 lần vuông gốc với thành ngực 
 bằng 2 ngón tay.
 - Bước 4. Nếu dị vật chưa ra: xen kẽ phương pháp vỗ lưng và ấn ngực 
 Nếu Trẻ bất tỉnh:
 - Gọi hổ trợ xung quanh và gọi cấp cứu.
 - Đặt trẻ trên mặt nằm ngữa trên mặt phẳng cứng và thục hiện hồi sinh tim phổi cho trẻ 
 theo chu trình bắt đầu bằng động tác ép ngực. (Xem bài sơ cứu ngừng thở ngừng tim)
4. Phòng ngừa
 - Với trẻ lớn: cần giáo dục trẻ không cười đùa khi đang ăn.
 - Với trẻ nhỏ: